Rahim ağzı (serviks) aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi rahmin vajenle ilişikte olan kısmıdır.
Rahim ağzı hastalıklarını anlayabilmek için bu yapının hücrede değişimlerini bilmek gerekir. Serviksin dış yüzeyini yassı epitel hücreleri, iç boşluğunu ise silindirik epitel hücreleri döşer. İkisi arasında bir sınır bulunur. Bu iki hücre grubunun birleştiği bu sınıra skuamokolumnar bileşke yada transformasyon alanı denir. Rahimağzı kanserlerinin tamamı bu bölgeden başladığı için bu alan oldukça önemlidir .Yaşam boyunca transformasyon alanı hormonların ve vagina florasının etkisiyle servikal kanal üzerinde yerdeğiştirir (metaplazi). Doğumda bu alan %70 serviksin dışındadır ve çocukluk dönemi boyunca içeriye doğru geriler ve pübertede yine östrojen etkisi ile yeniden dışarı çıkabilir.
Üreme çağındaki kadında silindirik hücreler hala serviks dış yüzeyinde görülüyorsa buna ektropion ya da eversiyon (rahim boynu kanalının dışa dönmesi) denir, gebelerde ve doğum kontrol hapı kullananlarda daha sıktır.Kırmızı görüntü, ince olan epitelin altındaki kan damarlarının neden olduğu bir görüntüdür.
Silendirik epitelin mikroorganizmalara çok katlı yassı epitelden daha dayanıksız olması nedeniyle sekonder infeksiyonlar görülebilir.Serviks yani rahım ağzının enfeksiyonuna servisitis denir. En sık servisit nedenleri, klamidya, gonore ve trikomonastır. Bu durumlarda serviksten bol iltihabi, bazen kokulu akıntı olur.İlişki sırasında veya jinekolojik muayene esnasında temas sonucu kanamalar olabilir.
Rahim ağzında yara esas olarak erozyon denilen (veya eritroplaki veya kırmızı plak) durumdur ve ektropiondan farkı buradaki hücrelerde geçirilmiş enfeksiyon vb nedenlerle harabiyet söz konusudur. Hiç birbelirti olmadan tesadüfen muayenede saptanabilir veya akıntı, ilişki sırasında kanama gibi belirtiler verebilir.
Nasıl tedavi edilir?
Ektropion fizyolojik bir süreçtir ve zamanla hücreler kendiliğinden yassı epitel hücresine dönüşebileceğinden bir müdahelede bulunmak gereksizdir. Özellikle herhangi bir şikayete yol açmıyorsa veya doğum sonrası dönemde saptanmışsa tedavi gereksizdir. Şikayetler (Akıntı, lekelenme şeklinde kanama varsa , koterizasyon veya kriyoterapi uygulanabilir. 6-8 hafta içinde yüzeysel yassı epitelle örtülür ve iyileşme sağlanır. Bu işlemleri yapmadan önce mutlaka ve mutlaka smear almak gerekir. Aksi taktirde kanser öncüsü değişiklikler atlanabilir.
