1-Salep
Kış aylarında yaşanan solunum yolu rahatsızlıklarında görülen balgam için Anadolu halk reçetelerinde pek çok doğal ev tarifi vardır. Özellikle ortamdaki havanın kuruması nedeniyle görülen öksürüklerde solunum yolunu nemlendirmek çok önemlidir. Bu konuda bilinen en kadim içeceklerin başında ise salep bulunmaktadır.
Burada bahsettiğimiz salep; sütle yapılan ve yabani orkidelerin köklerinden elde edilen gerçek salep tozundan yapılan içecektir. İçinde aroma, süt tozu, nişasta gibi rafine ürünler bulunan paket ürünleri kastetmiyoruz.
Salep hazırlanıp içildikten sonra boğazda yumuşatıcı etki göstererek balgamın solunum yollarında tutunmasını önler.
Boğazı nemli tutarak kurumayı önlediği gibi sıcak içildiği için de balgamın yapısının yumuşamasını sağlayarak tutunduğu yerden rahatça ayrılmasını sağlar.
Salebin en önemli özelliklerinden biri de hamileler, emziren anneler ve çocuklar tarafından güvenle tüketilebilmesidir.
Tarçın ile tüketilse de ben yapım aşamasında içine porsiyon başına 1 silme çay kaşığı toz zencefil ilave edilmesini öneririm.
2-Okaliptüs, adaçayı, kekik ve nane yağı
Okaliptüs, adaçayı, kekik ve nane uçucu yağları iyi birer balgam söktürücü olup çok eski çağlardan beri kullanılmaktadır. Uçucu yağların pek çok farklı kullanım metodu vardır. Evlerdeki kaloriferler havanın aşırı kurumasına neden olabilir.
Yaşam alanlarınızdaki kalorifer radyatörleri üzerine koyacağınız 1 kase su içine bu yağlardan damlatabilirsiniz. İsterseniz bu yağları karıştırarak kullanabileceğiniz gibi tek tek de kullanılabilirsiniz.
Ayrıca bu yağlar güçlü antiviral özellikte olup uygulama yapılan ortamdaki havanın sağlıklı hale gelmesine destek olur.
Bu yağlar günlük taze olarak ve odanın büyüklüğüne göre 5 ila 10 damla arasında kullanılmalıdır.
3-Aromatik yağlı macun
Aromatik yağlar doğal ise gıda olarak da tüketilebilmektedir. Benim ise solunum yolları problemlerinde en sevdiğim ev reçetesi, bu yağların bal ile birlikte tüketilmesidir. Balın tahrişleri iyileştirme gücü de göz önüne alınırsa bu, bir taşla iki tuş vurmak olur.
500 gram bala (tercihen çam, kestane ya da sedir balı) 1 çay kaşığı kekik uçucu yağı, 10 damla nane uçucu yağı, 10 damla okaliptüs yağı, 10 damla adaçayı yağı ilave edin.
Bu aromatik yağlı macun yetişkinlerde sabah-akşam 1 tatlı kaşığı, 5 yaş üstü çocuklarda ise günde 1 çay kaşığı alınabilir. Macun direkt yutulmaz; pastil gibi emilerek tüketilir.
Kekik yağı, hipertansiyon hastaları tarafından kullanılamaz. Ayrıca hamilelerin de uçucu yağları kullanması önerilmez.
4-Zencefilli kekikli çay
Pek çok bitki bronşları ve solunum yolunu genişleterek balgam sökmeye yardımcı olabilir. Salgın yaşadığımız şu günlerde benim favorim, kuru kök zencefil ile kekiğin bir arada hazırlanarak çay olarak yapılması.
Kekiğin içine bulunan kavrakol isimli bileşen çok güçlü bir antiviral özelliktedir. Enfeksiyonlara neden olan virüsleri almamız durumunda virüs yükünü azaltmaya destek olarak hastalıkla mücadelemizi kolaylaştırır.
Tıbbi kök bitkilerin prensesi “süper baharat” zencefil ise çok özel bir süper gıdadır. Benim çaylarda özellikle kuru kök zencefili önermemin en büyük sebebi yaş zencefile göre ortalama yüzde 520 oranında fazla faydalı bileşen içermesidir.
2013 yılında Amerikalı ve İngiliz bilim insanları, zencefilin solunum zorluğu çeken hastaların üzerindeki etkisini araştırmıştır. Sonuç olarak gıda sınıfı toz zencefilin solunum yollarını rahatlatıp gevşettiği görülmüştür. Zencefil miktarı arttıkça gevşeme de bununla uyumlu bir şekilde artmıştır.
Özetlemek gerekirse gıda yolu ile alınan zencefil, alt solunum yollarında genişleme ve rahatlama sağlayarak nefes almayı kolay hale getirmektedir.
Hintlilerin halk tıbbında zencefil ve bal ile yapılan macunlar binlerce yıldır, nezle, grip, soğuk algınlığı gibi solunum yolu hastalıklarında güvenle kullanılmaktadır.
