Türkiye’nin sivil uçak şirketi THK Uçak İmalat AŞ’nin 2011’de faaliyetlerine başladığını ifade eden Aşcı, şirketin, sabit ve döner kanatlı her türlü hava platformunun tasarımı, üretimi, montajı, sertifikasyonu, bakım ve onarımı, yedek parça temini ile üretilenlerin dünya ve Türkiye piyasasına pazarlanması amacıyla kurulduğunu söyledi.
Aşcı, şirketin kuruluş aşamasının ardından yerli ve milli sivil uçak üretimi için çalışmalara başladığını dile getirerek, motor tarafında oldukça güçlü olacağını, tasarımsal olarak da fark yaratacağını söyledi. Sözlerine uçağın detaylarından bahsederek devam etti:
“Bu kapsamında THK Uçak İmalat AŞ tarafından iki kişilik olacak şekilde yerli sivil uçağımızın üretimine başlandı. Alttan kanatlı 100 hp gücünde motora sahip, balistik paraşütlü Türkkuşu adı verilen sivil uçağımızın tasarımı, üretimi, test ve sertifikasyonu gerçekleştirildi. Türkkuşu adı verilen uçağımız, uluslararası geçerliliği olan LTF-UL’ye uygun olarak Alman Ultralight uçuş sertifikasına ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınan gerekli tüm sertifikalara sahiptir.”
EN YÜKSEK TEKNOLOJİ KULLANILIYOR
Aşcı, uçağın gövdesinin en yüksek teknoloji kullanılarak, kompozit (PRE-PREG karbon) malzemeden üretildiğine dikkati çekerek, “Uçağımız hafif, yakıt sarfiyatını düşüren dayanıklı bir gövdeye ve acil durumlarda iniş sağlayacak olan paraşüt sistemine sahiptir. İniş takımları özel tasarımı sayesinde toprak zemin, çimen, asfalt gibi pistlere birden fazla seçenekli şekilde iniş yapılabilir. Kullanılan dijital ekran sistemiyle daha fazla veriye, daha hızlı ulaşılmasını da sağlıyor.” ifadelerini kullandı.
Uçağın ayrıca GPS sistemine sahip olduğuna işaret eden Aşcı, “Türkkuşu’nun seyir hızı saatte 275 kilometre, maksimum hızı saatte 380 kilometre, iniş-kalkış mesafesi 150 metre, menzili 1250 kilometre, havada kalış süresi ortalama 5 saat. Uçakta yakıt tüketimi düşük ve 95 oktan kurşunsuz benzin kullanılıyor.” bilgisini verdi.
“UÇAK TAM DEPOYLA ANKARA’DAN İZMİR’E GİDİŞ-DÖNÜŞ YAPABİLİR”
İvme yükünün artı 4G, eksi 2G olan uçakta, rotaks 912 ULS motor kullanıldığını belirten Aşcı, uçağın maksimum kalkış ağırlığının 472,5 kilogram, maksimum boş ağırlığının 297 kilogram olduğunu bildirdi. Aşcı, uçağın kullanılabilir yakıt kapasitesinin 66 litre olduğunu ifade ederek, “Uçakla Ankara’dan tam depoyla kalkan pilot, İzmir’e gidiş-dönüş yapabilir.” dedi.
Türkiye’nin yerli imkanlarla üretilen sivil uçağının kullanıma hazır olduğunu vurgulayan Aşcı, “Uçağımızın seri üretimi için alıcı bekliyoruz. İş adamları, hava sporu yapan gençler gibi kitlelere uygun olan uçağımızı almak isteyen kişiler kurumumuzla irtibata geçebilir.” diye konuştu.
Aşcı, şu anda ellerinde söz konusu uçaktan iki tane bulunduğunu ancak toplu olarak siparişlerin gelmesi durumunda da hazırlanarak teslim edilebileceğini kaydetti.
MİLLİ MUHARİP UÇAK DA SERGİLENMİŞTİ
Türkiye’nin en önemli teknoloji projelerinden Milli Muharip Uçak (MMU) için ülkedeki tüm kabiliyetler bir araya getirilerek, kapsamlı bir çalışma yapılıyor.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil, 3’üncü Verimlilik ve Teknoloji Fuarı’nda AA muhabirine yaptığı açıklamada, MMU Projesi’nin ilerlediğini, 18 Mart 2023’te aviyoniklerin, kontrol ve hidrolik sistemlerin yer aldığı prototipin ilk kez motor çalıştıracağını ve yer testlerine başlanacağını söyledi.
ÇOK SIKI BİR TAKVİM HAZIRLANDI
Proje için “çok sıkı” bir takvim yaptıklarını ve bunu takip ettiklerini dile getiren Kotil, proje kapsamında hem kendilerinin öğrendiği hem öğrettikleri bir süreç yürüttüklerini belirtti.
Kotil, projede görev alan mühendis sayısının 1000’e ulaştığı bilgisini vererek, şirketteki toplam mühendis sayısının ise 4 bini geçtiğini kaydetti. MMU için hazırlanan hangarın bu yıl biteceğini ifade eden Kotil, şöyle konuştu:
“Gizli proje olduğu için özel bir hangar. Mühendislik binasıyla iç içe olacak. Dışarıdan izole, kendi iletişim altyapısı, yüksek hesaplamalı bilgisayarları bulunan bir yapı olacak. Rüzgar tünelimiz 2022 sonunda devreye girecek. Bizim için, Türkiye için, ülkenin bekası için en önemli proje 5’inci nesil savaş uçağı. Bu nedenle titizlikle çalışıyoruz. İş yoğunluğumuz bizi ‘öldürüyor’ ama iş yoğunluğundan dolayı ürettiğimiz sinerji bütün problemleri rahatlatıyor.”
PROJELER BİRBİRİNİ DESTEKLİYOR
Hürjet’in de 2022 sonunda uçacağına dikkati çeken Kotil, bu uçağın yer testlerinin yapılacağı sistemin MMU testlerini kolaylaştıracağını, Gökbey helikopterinin tam ölçekli yorulma test altyapısının da önce Hürjet, sonrasında MMU için kullanılacağını bildirdi. Temel Kotil, “Bütün projelerimiz birbirine destek veriyor. Aksungur’da elde edilen uçuş kontrol sistemi, F-16’da öğrendiğimiz uçuşla ilgili tecrübelerimiz MMU’da kullanılacak. Her bir proje zorluk getirse bile birbirine destek olduğu için kolaylık da sağlıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
2022 SONUNA KADAR TAMAMLANACAK
MMU’nun parçalarının üretiminin 2022 sonuna kadar tamamlanacağını belirten Kotil, şunları söyledi: “2022’de uçağı gösteririz. Şu anda parça üretimi başladı. MMU’nun en önemli parçası motorları tutan 5 metreye 3 metre titanyumdan parçalar. İmalatı en zor parça bu. İmalat konusunda biz çok iyiyiz. F-35’in orta gövdesini yapıyoruz, imalat açısından bundan kolay bir proje değil. İmalatta sıkıntı yaşamayacağımızı düşünüyoruz. Buna rağmen ekstra tedbirlerle gidiyoruz. Motor çalıştırmadaki 18 Mart 2023 hedefini tutturmak bizim için çok değerli.”
Temel Kotil, MMU’nun 20 bin parçadan oluştuğuna işaret ederek, başlangıçta hazır motor kullanılacağını daha sonra TRMotor tarafından geliştirilecek motorun uçağa entegre edileceğini aktardı.
İnişte ortaya çıkan kuvvetle 60 tona ulaşacak yükü taşıyacak iniş takımlarını geliştirip üretmek için bir ortaklık oluşturduklarını ifade eden Kotil, “Altınay, TUSAŞ ve bir İtalyan şirketiyle kurdumuz ortaklığımız var. İtalyan şirket aynı zamanda Altınay ile birlikte Hürjet’in iniş takımlarını yapıyor. Türkiye burada iniş takımı yeteneği kazanmış oldu.” dedi.
UÇAK ÜZERİNDE SENSÖRLER VE ALGILAYICILAR VAR
İklimlendirme sistemi için Türk firmalarıyla ortak şirket kurulduğunu ve bu ihtiyacın yerli imkanlarla karşılanacağını vurgulayan Kotil, şunları kaydetti:”Aviyonikleri, bilgisayar donanımlarıyla ilgili ASELSAN’ımız var, yazılımıyla ilgili HAVELSAN’ımız var, TUSAŞ’ın kendi yazılım ekibi var. Savaş uçaklarında kanatların, kontrol yüzeylerinin hareketlerini sağlayan aktüatörleri TUSAŞ, Altınay ve bir Ukrayna firmasının kurduğu ortaklık yapıyor. Kokpiti saran saydam kanopiyi yerli olarak üretmek için çalışıyoruz. Uçağın burnunda çok etkili bir radar var. Bu görevi ASELSAN’a verdik, yapıyor. Uçak üzerinde sensörler, algılayıcılar var, ASELSAN’a, HAVELSAN’a verdik. Merkez bilgisayarları TÜBİTAK BİLGEM yapıyor.”
”Güç dağıtım sistemini Pavotek geliştiriyor. Bu uçakta Türkiye’deki bütün kabiliyetleri devreye almış durumdayız. Savaş uçağı yapmak demek, katkı verebilecek tüm unsurları devreye almak anlamına geliyor. Kim ne yapmak istiyorsa iş veriyoruz. TUSAŞ’ın buradaki ana rolü tasarım, geometriyi bitirmek. Dış geometri bitti, kontrol yüzeyleri bitti, şimdi yapısal iskeleti, şekillendirmeyi yapıyoruz. Bunu bizden başkası yapamaz. Bunun içine giydireceğimiz bütün ekipmanları bize başkaları yapıyor. Bunların yerli ve milli olması gerekiyor. Savaş uçağı demek, yerli ve milli demek oluyor. A’dan Z’ye motor dahil her şey zamanı geldiğinde yerli ve milli olacak. Bu nedenle Türk firmalarını olabildiğince projeye dahil ediyoruz, kontrat veriyoruz. ‘Yapabilecek kim varsa gelsin’ diyoruz.”
