Türkiye’de İkinci El Araç Pazarındaki Gelişmeler
Türkiye’de ikinci el çevrimiçi binek ve hafif ticari araç pazarındaki satışlar, Haziran ayında Mayıs ayına göre %2, geçen yılın aynı dönemine göre ise %13 oranında bir azalma gösterdi. Haziran ayı itibarıyla ikinci el araçların perakende fiyatlarının bir önceki aya göre ortalama %2 düştüğü gözlemlendi. Bu durum, ikinci el araç fiyatlarının yılın başındaki seviyelerine gerilemesiyle sonuçlandı.
Dolandırıcılık Yöntemleri Artıyor
Yaz aylarının gelmesiyle birlikte ikinci el otomobil sektöründe kısmi bir hareketlilik yaşanırken, dolandırıcılık yöntemlerinin de arttığı dikkat çekiyor. Sahte ekspertiz raporları, kilometre düşürme, hasar gizleme ve kapora dolandırıcılığı gibi yöntemler, bu dönemde sıkça karşılaşılan dolandırıcılık türleri arasında yer alıyor. Bu nedenle, ikinci el bir otomobil almayı düşünüyorsanız, dikkat etmeniz gereken bazı önemli maddeler bulunmaktadır.
1. Aracı Almadan Önce Hazırlık Süreci
İkinci el otomobil alımına başlamadan önce öncelikle bütçenizi net bir şekilde belirlemelisiniz. Araç fiyatının yanı sıra, alım sonrasında oluşabilecek bakım, onarım ve sigorta gibi masrafları da hesaba katmanız önemlidir. Hangi marka ve model araca ilgi duyduğunuzu belirleyerek piyasa fiyatlarını araştırmanız faydalı olacaktır. Bunun için ilan sitelerine veya galerilere göz atabilirsiniz. Farklı satıcıları ve platformları inceleyerek fiyatlar arasındaki farklılıkları tespit edebilir ve etkili bir pazarlık pozisyonu oluşturabilirsiniz.
2. Aracın Geçmişini Araştırın
İkinci el otomobil satın alırken, aracın geçmişini araştırmak oldukça önemlidir. Bu adım, aracın geçmişi hakkında kapsamlı bilgi edinmenizi sağlar ve potansiyel sorunları önceden tespit etmenize yardımcı olur. Araç geçmişini değerlendirirken, daha önceki kazalar, onarımlar, servis bakımları ve kilometre gibi unsurları dikkate almanız gerekmektedir. Satıcıdan aracın bakım geçmişini isteyin ve mümkünse bir hasar kaydı raporu alın. Araçta oluşabilecek gizli sorunları önceden tespit etmek, gelecekte ekstra masrafların önüne geçmenizi sağlayacaktır.
Araç sahibiyle görüştükten sonra, araç sahibinden ruhsattaki şasi numarasını talep edin. Bu numara ile 5664 üzerinden tramer, hasar ve kilometre sorgusu yapabilirsiniz. Kilometre sorgusunu aracın muayene kayıtlarından da kontrol edebilirsiniz. Bazı dolandırıcılar, otomobillerin şasi ve motor numaralarını değiştirerek dolandırıcılık yapmaktadır. Bu nedenle aracın numaraları ile ruhsat numaralarının uyuşup uyuşmadığını mutlaka kontrol edin.
Ayrıca, aracın daha önce geçirdiği kazaları ve aldığı hasarları öğrenmek için Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) veya e-devlet gibi kaynaklardan sorgulama yapabilirsiniz. Bu sorgulamalar, aracın ağır hasarlı, pert kayıtlı veya herhangi bir kazaya karışıp karışmadığını gösterir. Araç bakım kayıtlarını inceleyerek, düzenli bakım yapılan araçların genellikle daha az sorun çıkardığını ve daha uzun ömürlü olduğunu unutmayın.
3. Ekspertize Götürmeden Önce Kendiniz de Kontrol Edin
Araç alımında ekspertize gitmeden önce, bazı noktaları kendiniz de kontrol edebilirsiniz. Farlar ve sinyallerin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Boyanın parlaklığı veya matlığında ton farkı olup olmadığına dikkat edin. Sürücü hava yastığı bölümünde yırtık, kırık veya tamir olup olmadığı inceleyin. Torpido kısmında kaplama veya kabarma gibi durumlar varsa, bunları göz önünde bulundurun. Motorda anormal bir ses olup olmadığını kontrol edin; egzozda mavi veya siyah bir duman varsa, yakıt sisteminde sorun yaşanabilir. Araç temiz ve yıkanmış bir şekilde incelemeye dikkat edin, böylece hasarlı ve gözden kaçan noktaları daha net görebilirsiniz.
Kaputu açtığınızda aracı çalıştırın; motor sesinde ekstra bir ses veya büyük bir titreme olup olmadığını kontrol edin. Sorgulama sonuçlarında çıkan değişen parçalar varsa, o noktalara özellikle dikkat edin.
4. Muayene Yaptırın
İkinci el bir araç satın almadan önce, uzman bir araç muayene kuruluşundan detaylı bir muayene yaptırmanız önemlidir. Aracı nereden alırsanız alın, ekspertiz yaptırmadan alım gerçekleştirmemeniz önemlidir. Almayı düşündüğünüz bölgedeki güvenilir ekspertiz firmalarını araştırın. Bu muayene, aracın mekanik ve teknik durumu hakkında net bilgiler sağlayacaktır. Muayene sonuçları, olası sorunları tespit etmenize ve satıcı ile pazarlık yaparken güçlü bir pozisyon elde etmenize yardımcı olacaktır.
5. Güvenilir Satıcıları Tercih Edin
İkinci el otomobil alırken, güvenilir bir satıcıdan araç almak büyük önem taşır. Yetkili bayiler, güvenilir galeriler veya tanıdık bir bireysel satıcı, alım sürecinde güvenlik sağlamada size yardımcı olabilir. Satıcının geçmişini araştırın, müşteri yorumlarını okuyun ve şüphe duyduğunuz durumlarda bağımsız bir araç muayene kuruluşuna başvurun. Eğer araç bir galeri veya otomobil bayisinden satın alınıyorsa, işletmenin ticaret sicil kaydını kontrol etmeyi unutmayın. Satıcı hakkında yapılmış olan internet yorumları ve şikayetleri incelemek, geçmişteki alım-satım işlemlerinde nasıl bir performans sergilediği hakkında bilgi edinmenizi sağlar.
6. Test Sürüşü Yapın
Test sürüşü yapmak, ikinci el otomobil satın alırken aracın genel durumu ve performansı hakkında bilgi edinmenizi sağlar. Test sürüşü, aracın sürüş konforunu, mekanik aksamlarını ve genel kullanımını değerlendirmek için kritik bir adımdır. Farklı yol koşullarında sürüş yapabileceğiniz bir rota belirleyin; şehir içi, otoyol ve engebeli yollar gibi farklı koşulları içeren bir rota, aracın çeşitli durumlarda nasıl performans gösterdiğini anlamanızı sağlar. Süspansiyon sistemini kontrol etmek için, engebeli yollarda veya hız tümseklerinde sürüş yaparak süspansiyonun darbeleri ne kadar iyi emdiğini değerlendirin. Direksiyonun hassas ve doğru tepki verdiğinden emin olun; direksiyonda boşluk veya zorlanma, direksiyon sisteminde bir sorun olduğunu gösterebilir. Ayrıca, aracın gösterge panelindeki tüm göstergeleri ve uyarı ışıklarını kontrol edin. Herhangi bir uyarı ışığının yanıp yanmadığını ve göstergelerin doğru çalışıp çalışmadığını inceleyin. Ek olarak, klima, radyo, navigasyon sistemi, elektrikli camlar ve aynalar gibi elektronik donanımların düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol edin.
7. Noter İşlemleri
Araç ekspertizden çıktıktan ve yukarıdaki maddeleri kontrol ettikten sonra, eğer her şey yolundaysa artık satış aşamasına geçebilirsiniz. Otomobilin satışını gerçekleştirecek olan kişinin, kesinlikle ruhsatta ismi yazan kişi olması gerektiğine dikkat edin. Notere gitmeden önce yapılması gerekenler arasında aracın Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin ödenmesi bulunmaktadır. Araç alım satımında noter işlemleri öncesinde vergi ödemesinin tamamlanmış olması gerekir. Ayrıca, aracın üzerinde herhangi bir haciz veya ipotek bulunmamalıdır. Araç muayene tarihinin geçmemiş olması, satış işleminin önündeki engellerden biridir. Ödeme yaparken, banka ve noter aracılığıyla güvenli ödeme sistemlerini kullanmanız önemlidir.
8. Devir İşlemleri
Taraflarca noter huzurunda gerekli işlemler tamamlandıktan sonra aracın devir işlemleri yapılır. Satışın gerçekleşmesi için şu adımlar izlenir:
- Satıcı tarafından araca ait tüm belgeler notere teslim edilir.
- Aracın satışa engel bir durum taşımadığı kontrol edilir.
- Alıcı ve satıcıdan üzerlerinde T.C. kimlik numaralarının yazılı olduğu geçerli kimlik belgesi talep edilir.
- Yetkili tarafından noter satış sözleşmesi çıkarılır; alıcı ve satıcı tarafından isim, soy isim ve telefon numaraları yazılarak imzalanır.
- Noter satış sözleşmesi imzalandıktan sonra alıcı, vezneye giderek hesaplanan noter ve işlem ücretini öder.
- İşlemler sonucunda alıcı, aracın geçici ruhsatını alabilir.
- Satış işlemi sözleşme imzalandıktan sonra gerçekleşir ve noter tarafından 1 ay süreyle geçerli “Tescile İlişkin Geçici Belge” düzenlenir.
