Türkiye Ekonomi Politikasında KKM’nin Rolü
Türkiye, ekonomi politikası çerçevesinde Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını azaltarak Türk Lirası (TL) mevduatının payını artırmayı hedefliyor. Bu doğrultuda uygulanan programlar ve alınan kararlar, hedefe ulaşma konusunda kaydedilen ilerlemeleri göstermektedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog sayfasında yayınlanan “Mevduat Tercihleri ve Kur Korumalı Mevduat Gelişmeleri” başlıklı analizde, son iki ay içinde KKM’de yaşanan 14 milyar dolarlık çözülmeye rağmen, yabancı para mevduatın yalnızca 3,3 milyar dolar arttığı ortaya konulmuştur.
Bu blog yazısı, TCMB’nin Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Fazilet Çavuşoğlu, Hazine ve Kurumsal Operasyonlar Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Cihan Fırat ve Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü’nde Uzman Yardımcısı Erinç Menekşe tarafından hazırlanmıştır.
KKM Bakiye Azaltılması Süreci ve Tasarruf Tercihleri
Analizde, son günlerde yabancı para mevduat tutarında yaşanan artışın, tasarruf sahiplerinin TL’ye olan talebini artırdığı vurgulanmaktadır. Yabancı para mevduat tutarındaki artış, KKM bakiyesinin azaltılması süreci ile ilişkilendirilerek, veriler ışığında değerlendirilmiş ve tasarruf tercihleri çerçevesinde yorumlanmıştır.
Tasarrufta TL Tercihi Devam Ediyor
Yapılan analiz sonucunda, yabancı para mevduat tutarındaki artışın KKM bakiyesindeki hızlanan düşüşle uyumlu olduğu ve tasarruflarda TL tercihinin sürdüğü belirtilmiştir.
Tüzel Kişi Lira Payı İstikrarlı Bir Patika İzliyor
Mart ayında gerçekleştirilen sıkılaştırma adımlarının etkisiyle, Nisan ve Mayıs aylarında mevduat tercihlerinde TL’ye yönelik hızlı bir yönelimin gerçekleştiği ifade edilmiştir. Yabancı para mevduat bakiyesi, 210 milyar dolardan Haziran başında 190 milyar dolara kadar gerilemiştir. Bu süreçte, gerçek ve tüzel kişi Lira mevduat payı güçlü bir artış göstermiştir. Temmuz ve Ağustos aylarında Lira payındaki artış, gerçek kişiler için yavaşlamakla birlikte devam etmektedir. Lira payı, tarihsel ortalamalara (%60) yaklaştıkça bu eğilimin yavaşlaması beklenmektedir. Öte yandan, tarihsel ortalamaların (%49) üzerine çıkan tüzel kişi Lira payı istikrarlı bir şekilde artış göstermektedir.
KKM’den Çıkış Süreci ve Yabancı Para Mevduat Artışı
Lira tercihlerinin güçlenerek devam ettiği bir ortamda, yabancı para mevduatındaki artışın sebeplerinden biri yaz aylarında elde edilen cari fazladır. Ekonominin cari fazla verdiği yaz aylarında, şirketler döviz tevdiat hesaplarını mevsimsel olarak artırabilmektedir. Yabancı para mevduat hesaplarındaki artışı sürdüren bir diğer önemli faktör ise, atılan politika adımları ile hızlanan KKM’den çıkış sürecidir.
TCMB’nin KKM Üzerindeki Etkileri
Analizde, Nisan 2024 itibarıyla yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin TL varlıklara olan artan talebi ve iyileşen rezervler ile birlikte TCMB’nin KKM arz ve talebini azaltmaya yönelik attığı adımlar sonucunda KKM hesaplarında azalışın hız kazandığı ifade edilmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından KKM hesaplarına yönelik yapılan vergi düzenlemeleri de bu süreci desteklemektedir. Bu düzenlemelerin etkisiyle KKM bakiyesindeki azalmanın teşvik edilmesi, KKM yenilemelerinin azalmasına ve vade bitiminde Lira ile yabancı paraya geçişlerin artmasına yol açmıştır. Yabancı para ve Lira’ya geçişlerdeki bu gelişme, TCMB beklentileri ve düzenlemelerin amaçları ile uyumludur.
KKM ve Yabancı Para Mevduat Verileri
Son iki ayda KKM bakiyesi 14 milyar doların üzerinde azalırken, vade dönüşünde döviz veya altın olarak tercih edilen miktar yaklaşık 4,7 milyar dolar olmuştur. KKM’de 14 milyar dolar çözülmeye karşın, yabancı para mevduat yalnızca 3,3 milyar dolar artmıştır.
TL Mevduat Payındaki Artış
Son iki aylık dönemde toplam mevduat içinde TL mevduat payının %48,4’ten %51,8’e yükseldiği görülmektedir. KKM ve yabancı mevduatın toplamı incelendiğinde, düşüş eğiliminin devam ettiği gözlemlenmektedir.
Enflasyon ve Lira Mevduat Payı
Yapılan analizde, yabancı para mevduattan Lira mevduata hızlı bir geçişin ardından KKM’den çıkışın hızlanmasıyla birlikte yabancı para mevduat bakiyesinin dengelendiği belirtilmiştir. İlerleyen dönemde enflasyonda yaşanacak olan düşüşün, Lira mevduat payındaki artışı destekleyeceği ifade edilmiştir.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
