Covid-19’un en büyük bulaş noktaları burun ve ağız olarak hep ön plana çıktı. Ancak artık biliyoruz ki gözler de bulaş noktalarından biri. Gözden bulaşma tam olarak nasıl gerçekleşiyor? Mesela virüs taşıyan biri ile sosyal mesafeyi korumadan bir araya geldiğimizde durum aynı ağız ve burunda olduğu kadar tehlikeli oluyor mu?
Yeni tip corona virüsün yol açtığı COVID-19 hastalığının daha çok damlacık yolu ve direkt temas yoluyla bulaştığı biliniyor. Corona virüs, konjonktivaya (göz kapaklarının iç kısmını ve gözlerin beyaz kısmını kaplayan zar) damlacık yolu ile veya kirli ellerin göz ile temas ettirilmesi sonucunda da bulaşabilir.
Ancak COVID-19 hastalarının küçük bir kısmında bu bulaş sonrası konjonktivit (gözde iltihap) gelişir.
Covid-19 hastalığının göz tutulumu sınırlıdır ve bu konuda yapılmış yeterli çalışma bulunmuyor. Gözyaşı ile bulaş da hâlâ tartışmalı bir konu.
Gözyaşı kanalı yoluyla virüsün üst solunum yolundan göze ulaştığı öne sürülmüştür ancak bu hipotez kesin olarak kanıtlanmamıştır.
Enfekte kişilerin gözyaşı üzerinde yapılan çalışmaların çoğunda da virüs gösterilememiştir. Bununla beraber bir çalışmada ise konjonktiviti olan bir hastanın virüs ile enfekte olduğu görülmüştür.
Sonuç olarak şunu diyebiliriz ki bulaş yolu olarak kesinliği kanıtlanmamış olmakla beraber gözlerin de korunması önem taşıyor.
Maske takmadan sadece siperlik kullanmak, corona virüsten korunmak için ne kadar etkili? Sıcaktan bunaldığı için maske takmayıp sadece siperlik ile sokağa çıkan birçok kişi var.
Maske kullanımı, virüsten korunmada olmazsa olmaz önlemlerden biri. Özellikle normalleşme sürecine girilen şu günlerde koruyucu ekipmanın kurala uygun (ağız ve burnu kapatacak şekilde) ve bilinçli kullanımı önem kazanıyor.
Siperlik, damlacık oluşturan işlemlerde koruyucu maske ve gözlüğe ek olarak kullandığımız bir kişisel koruyucu ekipmandır. Tek başına virüsten koruma özelliği yoktur.
Gözlerden bulaşı önlemek için olmazsa olmazlarımız neler olmalı? Nelere dikkat etmeliyiz?
Sosyal mesafe kuralına uyulmalı. El hijyenine özen gösterilmeli; eller sıklıkla en az 20 saniye su ve sabunla yıkanarak ya da antiseptiklerle temizlenmeli.
Kirli eller ile göz, ağız, burna asla dokunulmamalı. Mümkünse koruyucu, yanları da korumalı gözlük takılmalı. Kullandığımız numaralı ya da güneş gözlüklerimiz de korunma açısından fayda sağlar. Siperlik kullanılabilir ama daha önce de belirttiğimiz gibi maske takılmadan sadece siperlik kullanılması asla tam koruma sağlamaz.
Gözlük ya da lens kullanların bu virüsü kapmaları diğerlerine nazaran daha mı kolay? Nasıl bir dezenfekiyon ya da korunma yolu izlemeliler?
Gözlük ve kontakt lens kullanımının virüs yayılımını artırabileceği yönünde mevcut bilimsel veri bulunmuyor. Bununla birlikte gözlüklerin takılıp çıkartılması sırasında eller yıkanmadan yüze, göze dokunulmaması gerekiyor. Fark etmeden gözlüklerin düzeltilmesi için kirli ellerle yüze dokunulması bulaş riskini artırabilir.
Lens kullananlar da hem genel hem de lens kullanımı ile ilgili hijyen kurallarına tam uyum göstermek koşuluyla lenslerini kullanmaya devam edebilirler. Bu dönemde belki günlük kullanılıp atılan lens kullanımına geçmek, lens kullananlar açısından daha pratik olabilir.
Potansiyel riskli durumlarda ise bulaşı önlemek amacıyla lens kullananların koruyucu gözlük ve siperlik kullanması da öneriliyor.
Suni gözyaşı damlaları ile gözü nemlendirmek, corona virüsün göze tutunmasını önleyici bir etki yaratır mı?
Suni gözyaşı damlalarının virüsü önleyici bir etki yarattığına dair bilimsel bir veri bulunmuyor. Ancak corona virüse karşı alınan sosyal izolasyon tedbirlerinin sonucu olarak evde televizyon, telefon, bilgisayar başında daha uzun zaman geçirilmesi beraberinde kuruluk şikayetlerinin artmasına yol açtı. Bu da polikliniğe başvuran hastaların suni gözyaşı kullanımı ihtiyacını arttırmış gibi görünüyor.
Güneş gözlükleri de yaz mevsiminin gelmesi dolayısıyla en merak edilen konular arasında. Güneş gözlükleri bulaşı hızlandırır mı yoksa doğru kullanıldığında koruyucu etki bile gösterebilir mi?
Güneş gözlüklerinin bulaşı hızlandırdığına dair kesin bir veri yok. Koruyucu olarak maske ile birlikte kullanılabilir ancak gözlük takma, çıkarma, düzeltme sırasında eller temizlenmeden yüze dokunulmaması gerektiği unutulmamalı.
Güneş gözlüklerimizi kullandıktan sonra kutusuna koyarken herhangi bir antiseptik ile dezenfekte etmeli miyiz? Gözlük temizliğinde nasıl bir hijyen zinciri oluşturmalıyız?
Numaralı gözlük, koruyucu gözlük veya güneş gözlüğü olsun mutlaka tüm gözlükler kullandıktan sonra kontamine kabul edilmeli ve temizlenmeli. Bu işlem için dezenfektanlari plastik koruyucu gözlüklerde kullanılabilir.
Numaralı ve güneş gözlüklerinin camlarının zarar görmemesi için gözlük temizleme mendilleri, özel temizlik solüsyonları veya su sabun ile yıkama öneriliyor. Bu işlemlerden sonra eller mutlaka yıkanmalı.
Yaz aylarında terleme en üst seviyeye çıkıyor. Bu süreçte makyaj yapmak özellikle terlemenin sık yaşandığı şu günlerde corona virüs için risk oluşturur mu?
Kullanılan makyaj malzemelerinin terleme ile göze zarar vermesi çok olası görülmemekle beraber makyaj malzemelerinin, fırçalarının temizliği önem kazanıyor.
Gün içinde makyajı düzeltmek için kirli ellerle yüze dokunulmaması gerekiyor. Özellikle göz makyajının akşam mutlaka temizlenmesi şart.
Havuz ve deniz sezonu da başladı. Buralarda gözden bulaşı önlemek için özellikle de yüzerken deniz gözlüğü kullanmak fayda sağlar mı?
Havuz ve deniz suyu ile bulaş olmasının çok düşük bir ihtimal olduğu enfeksiyon uzmanlarınca belirtiliyor.
Ancak yine de deniz gözlüğü kullanılması olası bir ihtimali ortadan kaldırmak için etkili olabilir.
Gözlerimizde hangi belirtiler meydana gelirse corona virüsten şüphelenebiliriz? Başka göz hastalıklarıyla karışma olasılığı var mı?
Gözde kızarıklık, batma, yanma, ağrı şikayetleri gelişirse şüphelenilmeli. Ancak şu an sık karşılaştığımız alerjik konjonktivit, başka bir virüs enfeksiyonu olan adenoviral konjonktivit (göz nezlesi) ile sıkça karışabileceği unutulmamalı.
Bu nedenle olası belirtilerde mutlaka bir uzmana başvurmakta fayda var.
