Sürdürülebilir Turizm: Geleceğe Yönelik Bir Yaklaşım
Sürdürülebilir turizm, yalnızca turizmin bir bileşeni olarak değil, aynı zamanda turizmin daha sürdürülebilir bir hale gelmesi için gerekli bir yaklaşım biçimi olarak ortaya çıkmıştır. Bu anlayış, ziyaretçilerin, çevrenin, çalışanların ve turizm sektörünün bir bütün olarak uyum içinde çalışmasını amaçlamaktadır. Global Sustainable Tourism Council (GSTC), dünya genelinde en üst düzey çevre ve sürdürülebilirlik platformu olarak hizmet vermekte olup, Türkiye ile 2022 yılında imzalanan iş birliği anlaşması ile Türkiye’de faaliyet gösteren tüm konaklama işletmelerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı‘nın 15 Kasım 2022 tarihli genelgesine dayanarak sürdürülebilir turizm kriterleri belirleyen bir kuruluş olarak işlev görmektedir.
Sürdürülebilir Turizm Kriterleri: Üç Aşamalı Geçiş
Sürdürülebilir turizm kriterlerine geçiş, üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, temel kriterlerin belirlenmesini içerirken, ikinci ve üçüncü aşamalarda yerel halkın desteklenmesi, kültürel mirasın korunması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, biyoçeşitliliğin korunması, taşımacılık, hayvan sağlığı ve refahı gibi önemli unsurlar yer almaktadır. Bu aşamalarda toplam 29 farklı kriter ile turizm bir bütün olarak ele alınmaktadır.
2025’e Kadar Sertifika Zorunluluğu
4 ve 5 yıldızlı oteller, doğrudan üçüncü aşama kriterlerinden başlamaktadır. Diğer konaklama tesislerinin ise 25 Temmuz 2024 tarihinde yayımlanan 2024/5 sayılı yeni genelge ile 31 Aralık 2025 tarihine kadar ikinci aşama sürdürülebilir turizm sertifikası alması zorunlu hale getirilmiştir. Bu konuyla ilgili uzmanlardan Barboros Özdemir, Ensonhaber’e Türkiye’deki sürdürülebilir turizm çalışmaları hakkında değerli bilgiler sunmuştur.
Maddi Kazanç Hedefi İkincil Olmalı
1991 yılında turizm eğitimi alarak sektöre adım atan ve sürdürülebilir turizm denetimleri yapan Özdemir, sistemin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için turizm işletmelerinin bilinçlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Özdemir, şu ifadeleri aktarmaktadır: “Ülkemizin en önemli gelir kaynaklarından biri turizmdir. Ancak bu konuda henüz kurallara tam anlamıyla uyulduğunu söyleyemem. Bu sisteme tam uyum sağlamak için maddiyatı birinci sıraya koymadan plan yapmak gerekmektedir. Tamamen maddi gelir amacıyla turizm sektörüne yönelmiş grupların süreci yönetmesi mümkün görünmüyor.”
Kültürel Mirası Yansıtan Örnekler
Özdemir, sürdürülebilir turizmin önemli bir parçası olarak, kültürel mirası yansıtan başarılı örnekleri de paylaşmaktadır. “Bir balıkçı köyündeki otel, restoranına sandal koyup masa yapmış; eski köy objelerini dekor olarak sergileyen, kahvaltıda sunduğu bal, zeytin, reçel gibi ürünleri köylüsünden satın alan, müşteri memnuniyetini ön planda tutan, dedesinden kalma taş evi butik otele çeviren, tek kullanımlık malzeme kullanmayan, evcil hayvanların refahını gözeten ve sosyal sorumluluk çerçevesinde kendi köy ilkokullarına kütüphane yapan tesisler görüyoruz.” şeklinde belirten Özdemir, sürdürülebilir turizm danışmanı olarak ülke genelinde toplam 195 projeye ulaşıldığını da vurgulamaktadır. Sertifika almanın sektörde kalmak ve olası cezalardan kaçınmak için büyük önem taşıdığını ifade etmektedir.
