Nilay Kamu/Milliyet.com.tr
NFT’nin ne olduğunu kısaca anlatmak ile başlayalım.
NFT yani Non Fungible Token olarak adlandırılan bu teknoloji büyük çoğunlukla dijital eserleri kripto zincirinde alınabilen ya da satılabilen ürünlere dönüştürüyor ve büyük kitlelere ulaştırmayı sağlıyor. NFT dijital bir şeyin kendine has olmasını sağlıyor. Yani bölünemeyen ve kendine has olan bir sembol bir sertifika gibi de düşünülebilir.
NFT ile satılan ürünler aynı zamanda türünün tek örneği oluyor ve doğrulabilir varlıklara dönüştüğü için çok yüksek fiyatlara alıcı bulunuyor.
Türkiye’de 2018 yılında ilk NFT satışını gerçekleştiren Devrim Danyal, Devrim Danyal Teknoloji Akademi kurucusu ve uzun yıllardır kripto para sektöründe yer alıyor. NFT’nin 2018 yılında ortaya çıkışından bu yana çalışmalarını bu yöne kaydıran Danyal, Türkiye’deki ilk NFT satışını gerçekleştiren kişilerden birisi. Hiç kimsenin farkında olmadığı ve NFT’yi ciddiye almadığı dönemde 36 bin dolarlık bir satış gerçekleştirmeyi başaran Danyal, ikinci NFT satışını yaptıktan sonra toplamda 1 milyon dolarlık bir ciro elde etmeyi başardı.
PANDEMİ KOŞULLARIYLA POPÜLERLİĞİ İYİCE ARTTI!
En son Saba Tümer ve Gülben Ergen gibi isimlerin de eserlerini NFT olarak satacaklarını görmüştük. Devrim Danyal bu noktada Gülben Ergen’in ilk NFT eseri içinin portfolyosu için çalıştıklarını söyledi. NFT sistemi için NFT stüdyosu kuran Danyal,’NFT şişirilmiş bir balon mu?’ sorusuna, ‘’Böyle bir tabir yok, sektör daha çok yeni gelişecek. Pandemi koşullarıyla popülerliğini iyice katladı, katlamaya da devam edecek.’’ diyor.
NFT’ tarafında sahte eserler satılabilir mi?’ sorusuna evet satılabilir diyor ve devam ediyor, ‘’Gerçekte de zaten varlar. Çok ünlü ressamların eserleri bir şekilde çalınabiliyor ve orijinal gibi gösterilebiliyor. Müzayede evlerinde de satılıyor. Bu sebeple NFT de aynı sorunları içeriyor ancak şu an için avantajları ya da dezavantajları diye sınıflandırmak çok doğru değil. ‘’
NFT’nin ilerleyen dönemde daha fazla alanda ve daha popüler şekillerde karşımıza çıkacağı aşikar. Peki akademisyenler ne düşünüyor? Kadir Has Üniversitesinde Öğretim Görevlisi olan İsmail Hakkı Polat da NFT’nin tam bilinmediğini düşünüyor ve öncelikle ne olduğunun anlaşılmasının gerekliliğini vurguluyor.
NFT ‘DİJİTAL SOYAĞACI VE MÜLKİYETİ’ OLARAK ADLANDIRILABİLİR
Polat NFT’nin Türkçe’ye çevrildiğinde çok anlamlı olmadığını söylüyor ve NFT için ‘dijital soyağacı’ veya ‘mülkiyet sertifikası’ demeyi doğru buluyor. NFT de aslında tam bu noktada kavramları karşılıyor. NFT sayesinde buradaki eserlerin manipülatif olmayan ve tarif edilemez yapısını anlatmak için ‘dijial soyağacı ve mülkiyeti’ kayıt altına alan dijital sertifikalar haline geliyor.
NFT’DEN KORKMALI MIYIZ, RİSK VAR MI? PATLAYACAK BİR BALON MU?
Polat, ‘’Bunu söyleyenler Bitcoin ve Ethereum’un durumuna bakarak, balon, patlayacak dedikleri hikaye 12 seneden beri patlamadığı gibi fiyatı daha da artmaya devam ediyor. Daha da artacak. Her şeyi NFT kalıbına sokmaya çalışanlar olacak. Bence NFT’nin gerçek anlamına odaklanmak gerekiyor.
Koleksiyonerlik ön plana çıkıyor. NFT’den her şey çıkmaz. Ama sanat eserleri, dünyanın bir ucundan eserleri, koleksiyonları toplamaya bunlar için para ödemeye ve bunlar arasında bir değiş tokuşu mümkün kılan bir sistem olarak baksınlar. Bu noktada NFT aslında açık artırma ile çeşitli eserleri performansları ya da anları toplamaya dayanıyor. Balon, patlayacak gibi ön yargılı bakmamak lazım.‘’
Her yerde olduğu gibi burada da insanları dolandırmak isteyenler olacak diyor Polat ve hacklenme dijital korsanlık gibi vakaların da olabileceğine vurgu yapıyor. İsmail Hakkı Polat, bu durumda yine de NFT kavramının riskli ya da balon olduğunu göstermeyeceğini söylüyor.
NBA TOP SHOT REKORU KIRILDI
İlerleyen süreçte ise fiziksel sanat eserlerinin yerini dijital sanat veya eserler alır mı? Sorusuna ise ‘’ Elbette alabilir ancak fiziksel sanat eserleri nadir duruma düşeceği için daha değerli hale gelecekler. Çünkü fiziksel eserlerin de NFT’si yani dijital soyağaçları olabiliyor. Hatta NFT sayesinde orijinal eserlerin kanıtlanması çok daha kolay hale gelecek. Eserlerde tahrif yapmak mümkün olmuyor.’’ cevabını veriyor.
NFT sadece sanat değil aynı zamanda spor, oyun, yazılım ve koleksiyonerlik içerebilecek her türlü ürünü içerir. ‘’NFT= Kripto Sanat’’ değildir. Örneğin 22 Şubat’ta Jesse Schwarz, platformdaki en pahalı anı satın alarak, resmi bir NBA Top Shot rekoru kırmayı başardı. 31 yaşındaki oyuncu devasa LeBron James smaçına 208 bin dolar ödedi. Açık artırmaya 400 bin kişi girdi, bunu alabilmek için.
NFT ŞU AN ÇOK DENEYSEL BİR NOKTADA VE BU DENEYSEL ALANDA ÇOK FAZLA ROL VAR
Bu noktada değerlendirildiğinde NFT daha her şeyin çok başında olduğu bir alan oluyor. Bu alana girmek isteyenlerin bütün paradigmaları iyi değerlendirmeleri gerekiyor. Polat’ta bu noktada ‘’NFT satışları ve alımları için de kullanılan platformlar da çok önemli. Bu noktada daha fazla kişinin kullandığı, güvenilir platformlara yönelmeyi gerektiriyor. Özellikle bu alana girecekler için bu alanın başta tanımı doğru yapmaları sonra oyuncularını, değer sistemini ve ekosistemini iyi öğrenmeleri ondan sonra ona göre adım atmaları gerekiyor. ‘’diyor.
