Mars’a insanlı yolculukların başlamasına daha çok var ancak çalışmalar hızla sürüyor. NASA yeni Mars görevi kapsamında Perseverance aracını Mars’a indirmişti. Keza bir diğer yandan Çin de Zhurong adını verdiği Mars gezgini ile çalışmalarını sürdürüyor. Mars’ta yaşamın kırıntılarını arayan bilim insanları bu noktada Kızıl Gezegen’in ‘canlılar için’ yaşanabilecek bir yer olup olmadığını araştırıyor.
Mars’ta yapılan çalışmalar gerçekten büyük önem taşıyor zira, insanlığın farklı gezegenlerde yaşayıp yaşayamayacağı uzun yıllardır bir merak konusu. Bu kapsamda NASA ve SpaceX güçlerini birleştirdi ve yeni bir göreve yelken açtılar.
MARS’TA YAŞAM MÜMKÜN MÜ?
Dünyanın en büyük iki uzay çalışmaları yapan kurumu olan NASA ve SpaceX ilk kez devlet ve özel kurumun birleşmesi olarak da kayıtlara geçmişti. Bu noktada NASA ve SpaceX insanları Dünya’dan Mars’a ve oradan tekrar Dünya’ya nasıl ulaştıracak? Bu sorunun cevabını vermek adına bir derleme hazırlayan Scitech Daily, yolculuk hakkında daha fazla fikir sahibi olmayı sağlıyor.
Yapılan çalışmalar Mars yüzeyinin iklim koşullarının uygun olmadığı yönünde olsa da yine de bilim insanları çalışmalarını bu yönde sürdürüyor. İlk etapta en büyük zorluğun ve kısıtlamanın yolculuğu yapmak için gereken yüklerin kütlesi oluyor. Zira uzay aracı, insanlar, yakıt ve diğer malzemeler derken kütle oldukça artacak ve yakıt tüketimi de buna bağlı olarak artacak.
Faydalı yük denilen ağırlıklar ‘araçlardan çıkartılamayan’ ve kullanılması gereken malzemeleri içeriyor. Faydalı yük dediğimiz ise genellikle fırlatma aracının toplam kütlesinin sadece küçük bir yüzdesidir ama yine de önem arz ediyor.
YAKIT SORUNU OLACAK
Faydalı yükün daha anlaşılır olması için Apollo 11’den bahsetmek gerekiyor. Ay’a fırlatılan Saturn V roketi toplamda 3 bin ton ağırlığındaydı. Bu ağırlığın 140 tonu ilk fırlatma kütlesinin yüzde 5’i olurken, alçak Dünya yörüngesine 50 tonunu fırlatabildi.
Söz konusu örnekten yola çıkarak, kütle, bir Mars uzay aracının boyutunu ve uzayda neler yapabileceğini sınırlar. Her manevra hareketi roket motorlarını ateşlemek için ekstra yakıta mal olur ve istenmeyen bir durum. Zira yakıtın istenilen zamandan önce bitmesi demek araçtaki insanlar için bir felaket olur.
Neyseki SpaceX’in planı, mürettebatlı Starship aracının ayrı olarak fırlatılan bir yakıt tankeri tarafından uzayda yakıt ikmali yapılmasını da içeriyor. Bu, yörüngeye tek bir fırlatmada taşınabileceğinden çok daha fazla yakıtın taşınabileceği anlamına geliyor.
Bir diğer yandan zaman oldukça önemli. Diğer gezegenlere mürettebatsız bir uzay aracı gönderen görevler, genellikle Güneş etrafındaki karmaşık yörüngelerde seyahat ediyor. Hedeflerine ulaşmak için yeterli ivme elde etmek amacıyla farklı gezegenlerin etrafında etkili bir şekilde sapmak için yerçekimi yardımı manevraları kullanılıyor ve bu da tasarruf sağlıyor.
HER SANİYENİN ÖNEMİ VAR
Yapılan bu manevra hareketleri çok fazla yakıt tasarrufu sağlıyor ancak bir diğer yandan hedeflerine ulaşması yıllar süren görevlerle sonuçlanabiliyor. Açıkçası bu, insanların yapmak istemeyeceği bir şey. İnsanlı görevlerde ‘her geçen saniyenin’ bir önemi bulunuyor.
SpaceX’e göre bir uzay aracı Mars’a altı ayda ulaşabilir ancak doğru tahmin ettiniz bu fazla yakıta mal olur ve özellikle insanlı uçuşlarda geri dönüşte oldukça büyük sorun çıkartabilir.
Bir diğer yandan güvenli iniş oldukça önemli. Mars’a ulaşan insanlı ekibin yukarıdaki sorunları aşması durumunda karşısına çıkacağı bir diğer sıkıntı ise ‘güvenli iniş’ olacak. Mars’ın avantajı atmosferinin Dünya’ya oranla 100 kat daha ince olmasında yatıyor.
NASA HAVA YASTIĞI KULLANIYOR
Bu sayede sürtünme ve sürüklenme gibi durumlar çok daha az gerçekleşir. Kulağa iyi bir şey gibi geliyorsa da maalesef bu iyi bir durum değil ve güvenli iniş için yardıma ihtiyaç olacak. Bazı görevlerde güvenli iniş için NASA hava yastıklarını kullanıyor. Bir diğer yandan ise iticiler de kullanılabiliyor. İtici gücü kullanmak demek daha fazla yakıt harcamak anlamına geliyor ve bu istenilen bir durum değil.
Mars’ta yaşam nasıl olacak? Bir Mars günü 24 saat 37 yani aslında Dünya’ya oldukça yakın. Bir diğer yandan ince atmosferi sebebiyle iklimler arasında geçişler çok hızlı olurken öte yandan ısının tutulması oldukça zor olduğu için gece ve gündüz sıcaklıkları arasındaki fark da oldukça yüksek.
Mars’ta maksimum sıcaklık 30 derece olurken, en düşük -140 kadar oluyor. Gezegenin ortalama sıcaklığı ise -63 oluyor ve bu Dünya’daki en soğuk yer olan Güney Kutbu’nda ortalama kış sıcaklığı -49 olduğu göz önüne alındığında, Mars şu anda insan yaşamına uygun değil.
Mars’ta yaşam mümkün olacak elbette ancak şu an için imkansız. Yine de insanların böyle koşullarla nasıl başa çıkacaklarını görmek için Dünya’da birkaç simülasyon denemesi yapılıyor.
En büyük ve son zorluk ise Dünya’ya geri dönüş yolculuğu oluyor. Apollo 11, Dünya’nın yörüngesinden kaçmak için gereken hızın hemen altında olan yaklaşık 40.000 km / s hızla Dünya atmosferine girmeyi başardı.
MARS UZAY ARACI DÜNYA’YA GELİRKEN YAVAŞLAMASI LAZIM
Mars’tan dönen uzay aracı, Dünya’ya varmak için kullandıkları yörüngeye bağlı olarak 47.000 km / s ile 54.000 km / s arasında yeniden giriş hızlarına sahip olacak. Bu noktada yavaşlaması gerekiyor ancak bu daha fazla yakıt kullanması anlamına geliyor ve insanları taşıyan bir aracın yarı yolda kalmasını istemeyiz.
Yukarıda sıraladıklarımız bir Mars görevinin karşılaştığı zorluklardan sadece birkaçı ve burada başarılı olmak için gerekli tüm teknolojik yapı yeni geliştiriliyor. Sadece zamanı ve parayı doğru harcayıp hepsini bir araya getirmemiz gerekiyor.
