Anosmi, parosmi nedir?
Anosmi koku duyusunun tamamen kaybolmasıdır. Kişi çok keskin kokular dahil herhangi bir koku alamaz. Parosmi ise kokunun farklı algılanmasıdır.
Bu farklı algılama maalesef genelde kötü koku algılaması olarak karşımıza çıkar. Genellikle kişi neyi koklasa çürük yumurta, kokmuş yemek gibi kokuları alır. Tabii ki bu durum kişinin yaşam kalitesini bozar.
Anosmi ve parosmi bize Kovid-19 hastalığının bir mirası mı?
Hayır. Anosmi ve parosmi gibi koku bozuklukları aslında 4-5 yetişkinden 1’inde karşılaştığımız bir durum. Ancak Kovid-19 hastalarında bu bozukluklar daha sık rastlandığından ve özellikle hastalığın ilk ortaya çıktığı dönemde bazı hastalarda ilk bulgu olduğundan toplumda bilinilirliği arttı. Aslında biz kulak burun boğaz hastalıkları polikliniğinde bu şikayeti olan hastalarla yıllardır karşılaşıyoruz.
Koku bozukluğunun sebepleri nelerdir?
Özellikle geçici koku bozukluklarının en sık sebebi viral enfeksiyonlardır. Enfeksiyonlar dışında burun eğrilikleri, burun alerjileri ve burun içinde oluşan iyi huylu ve kötü huylu tümörler koku bozukluğuna sebep olur.
Herkesin koku hassasiyeti aynı mı ve koku almamızı etkileyen faktörler nelerdir?
Koku hassasiyeti kişiden kişiye farklılık gösterir. Bazıları hafif bir kokuyu bile algılarken bazıları ise çok ağır kokuları bile zor algılar. Hava sıcaklığı, ortamdaki hava dolaşımı, kişinin burun yapısı ve kişisel deneyimler gibi kokunun algılanmasını etkileyen pek çok faktör vardır.
Kovid hastaları en sık hangi şikayetler ile başvuruyor?
Kovid hastalarının bize en sık koku almamasının düzelmemesi ve parosmi yani farklı koku algılama ile başvuruyor. Özellikle parosmi ile gelen hasta sayımız oldukça fazla. Çünkü hiç koku almamayı hastalar bir şekilde kabulleniyor ama parosmi hayatı bazen çekilmez hale getirebiliyor.
Örneğin bir hasta bütün yemeklerden kokmuş yumurta kokusu aldığından artık yemek yapamaz hale gelebiliyor ya da insanlar çürümüş et kokusu aldığından herkesten uzaklaşabiliyor. Tabii böyle durumlara katlanmak oldukça can sıkıcı olabiliyor.
Koku bozukluğu ile gelen hastaların tedavisi için nasıl bir yol izleniyor?
Öncelikle koku bozukluğuna yol açan durumun sebebini araştırıyoruz. Sonra bu sebebin ortadan kaldırılması için gerekli medikal veya cerrahi tedaviyi uyguluyoruz. Özellikle viral enfeksiyonlara bağlı koku bozuklukları genellikle geçicidir.
Bu hastalara bazen sadece iyileşmenin hızlanması için burun spreyi veriyoruz. Ayrıca kahve kokusu gibi keskin kokuları denemelerini istiyoruz. Çünkü keskin kokular şikayetlerinin düzelmesini hızlandırabiliyor.
Pandemi döneminde sık karşılaştığımız Kovid hastalığına bağlı koku bozuklukları da genellikle kısa sürede düzeliyor. Can sıkıcı bir durum olmakla beraber bu hastalarda parosmi çoğu zaman koku almanın kısa sürede düzeleceğinin bir belirtisi oluyor. Bu nedenle parosmi ile gelen hastalara aslında bunun iyi bir gelişme olduğunu anlatıyoruz.
