İklim Değişikliğinin UNESCO Dünya Mirası Üzerindeki Etkileri
Küresel ısınma, deniz seviyesinin yükselmesi ve aşırı hava olayları gibi iklim değişikliğinin sonuçları, sadece doğal çevreyi değil, aynı zamanda insanlığın ortak mirası olan tarihi ve kültürel yapıları da tehdit etmektedir. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan bu yapılar, binlerce yıl boyunca oluşmuş medeniyetlerin izlerini taşımakta ve insanlığın ortak hafızasını oluşturma işlevi görmektedir.
ONLARCA YAPI YOK OLMA TEHLİKESİYLE KARŞI KARŞIYA
İklim değişikliği nedeniyle, UNESCO Dünya Mirası Alanları’ndan pek çoğunun 2050 yılına kadar yok olma riski bulunmaktadır. Climate X araştırmacıları, sel, kıyı erozyonu, heyelan, rüzgar kaynaklı tehlikeler, fırtınalar ve siklonların dünyadaki önemli yapılar üzerindeki etkisini tahmin etmek için iklim modellerini kullanmışlardır. Climate X’in CEO’su ve kurucu ortağı olan Lukky Ahmed, bu konudaki bulgularını şu şekilde özetliyor:
Bulgularımız, hükümetler, korumacılar ve küresel toplum için gezegenimizin güvenliğine öncelik vermek; antik anıtlarımızı, mevcut varlıklarımızı ve altyapımızı korumak ve hem günümüzde hem de gelecekte yaşamı sürdürmek adına sert bir uyarı niteliğindedir.
UNESCO Dünya Mirası listesinde, gezegenimizin geleceği için kritik öneme sahip ve sonsuza dek korunması gereken 1.223 alan yer almaktadır. Climate X araştırmacıları, iklim değişikliği nedeniyle bu alanlardan hangilerinin yok olabileceğini belirlemek amacıyla yeni bir çalışma gerçekleştirmiştir. Ekip, iklim değişikliğinin çeşitli senaryolar altında mülkleri, varlıkları ve altyapıyı nasıl etkilediğini modelleyen Climate X’in Spectra platformunu kullanmıştır.
16 FARKLI İKLİM TEHLİKESİ ANALİZ EDİLDİ
Platformdaki algoritmalar, aşırı hava olaylarından kaynaklanan riskleri ölçerek, 100 yıllık bir zaman diliminde sekiz farklı ısınma senaryosu üzerinden aşırı sıcaklıklardan tropikal siklonlara ve sellere kadar 16 farklı iklim tehlikesinin gelecekteki olasılığını modellemektedir. Bu analiz, küresel sera gazı emisyonlarının mevcut oranda artmaya devam etmesi durumunda risk altında olan 50 önemli alanı ortaya çıkarmıştır.
RİSK ALTINDAKİ BÖLGELER
Listenin başında, yüzey taşkınlarına, aşırı sıcak günlere ve kuraklık riskine maruz kalan Endonezya’nın Subak Sistemi yer almaktadır. Bunu, yüzey suları ve orman yangınları riski altındaki Avustralya’nın Kakadu Milli Parkı ve kuraklık riski altındaki Çin’in Quanzhou: Emporium of the World parkı takip etmektedir. Listede yer alan diğer önemli yapılar arasında:
- Avustralya’daki Sidney Opera Binası,
- ABD’deki Olimpik Milli Parkı,
- İsviçre’deki İsviçre Alpleri Jungfrau-Aletsch,
- Kore’deki Sansa Budist Dağ Manastırları bulunmaktadır.
Climate X’e göre, İskoçya’nın doğusundaki Forth Körfezi’nin üzerinden geçen Forth Köprüsü ve uzak takımada St Kilda da kıyı taşkınlarına karşı savunmasız durumdadır. İskoçya’da 18. yüzyıldan kalma bir değirmen köyü olan New Lanark, heyelan riski ile karşı karşıya kalırken, Yorkshire’daki Studley Royal Park ise şiddetli fırtınalara karşı en savunmasız yerlerden biridir.
Lukky Ahmed, riskin boyutunu şu sözlerle ifade etmektedir: “İklim değişikliğinin bu alanlar üzerindeki potansiyel etkisi oldukça fazladır. Ancak yalnızca geçmiş mirasımız değil; bugünümüz de büyük bir tehlike altındadır. Bu kültürel hazinelerin kaybı, çoğu binlerce yıldır varlığını sürdürmektedir ve bu durum elbette yıkıcı olacaktır. Ancak iklim değişikliğinin gerçek toplumsal ve ekonomik etkilerinin burada ve şimdi yaşandığını hatırlamak da son derece önemlidir.”
EN ÇOK RİSK ALTINDA OLAN 50 UNESCO DÜNYA MİRASI ALANI
- Bali Eyaletinin Kültürel Manzarası: Subak Sistemi, Endonezya – yüzey su baskını, aşırı sıcak günler ve kuraklık riski.
- Avustralya, Kakadu Milli Parkı – yüzey sel ve orman yangını riskleri.
- Quanzhou: Çin’in Song-Yuan kentindeki Dünya Ticaret Merkezi – kuraklık riski.
- Engelsberg Demir İşleri, İsveç – yüzey taşkını ve nehir taşkını riskleri.
- Sinharaja Orman Rezervi, Sri Lanka – yüzeysel taşkın ve aşırı sıcaklık riskleri.
- Grotte Chauvet-Pont d’Arc mağarası, Ardèche, Fransa – yüzey sel ve heyelan riskleri.
- Çin’in Hangzhou kentindeki Batı Gölü Kültürel Manzarası – yüzeysel taşkın ve kuraklık riskleri.
- Fujian Tulou, Çin – yüzey sel ve aşırı sıcak gün riskleri.
- Endonezya Sawahlunto’daki Ombilin Kömür Madenciliği Mirası – yüzey su baskını, aşırı sıcak günler ve kuraklık riskleri.
- Himeji-jo, Japonya – yüzeysel taşkın riski.
- İsviçre Alpleri Jungfrau-Aletsch – nehir taşkın riski.
- Almanya, Essen’deki Zollverein Kömür Madeni Endüstriyel Kompleksi – nehir taşkını riski.
- Rjukan-Notodden Endüstriyel Miras Alanı, Norveç – yüzey sel riski.
- Khangchendzonga Milli Parkı, Hindistan – yüzeysel taşkın riski.
- Güneş Tapınağı, Konarak, Hindistan – yüzey sel ve kuraklık riskleri.
- Pakistan’ın Moenjodaro kentindeki arkeolojik kalıntılar – nehir taşkını ve kuraklık riskleri.
- Fontenay, Fransa’daki Sistersiyen Manastırı – yüzeysel taşkın riski.
- Japonya’nın Meiji Sanayi Devrimi’nin Yerleri: Demir ve Çelik, Gemi Yapımı ve Kömür Madenciliği – tropikal siklon ve fırtına dalgası riskleri.
- Keoladeo Milli Parkı, Hindistan – yüzeysel taşkın ve kuraklık riskleri.
- Srebarna Doğa Koruma Alanı, Bulgaristan – nehir taşkın riskleri.
- Huanglong Manzara ve Tarihi İlgi Alanı, Çin – yüzeysel sel ve kuraklık riskleri.
- Almanya’nın Stralsund ve Wismar Tarihi Merkezleri – nehir taşkını, yüzey taşkını ve fırtına riskleri.
- Sidney Opera Binası, Avustralya – kıyı taşkını ve fırtına dalgası riskleri.
- Studley Royal Park, İngiltere – fırtına riskleri.
- Olympic Milli Parkı, ABD – nehir taşkını, yüzey taşkını ve heyelan riskleri.
- Qingcheng Dağı ve Dujiangyan Sulama Sistemi, Çin – nehir taşkını ve kuraklık riskleri.
- Tuna Deltası, Romanya – nehir taşkın riski.
- Komodo Milli Parkı, Endonezya – yüzey sel, aşırı sıcak günler ve kuraklık riskleri.
- Güney Çin Karst, Çin – nehir taşkını, yüzey taşkını ve kuraklık riskleri.
- Tr’ondëk-Klondike, Kanada – nehir taşkını ve yüzey taşkını riskleri.
- Bryggen, Norveç – kıyı taşkınları ve kuraklık riskleri.
- Provins, Ortaçağ Fuarları Kasabası, Fransa – nehir taşkını riski.
- Doñana Milli Parkı, İspanya – nehir taşkını, yüzey taşkını, kıyı taşkını ve kuraklık riskleri.
- Red Bay Bask Balina İstasyonu, Kanada – kıyı taşkın riski.
- Çin’in Güney Anhui Bölgesindeki Antik Köyler – Xidi ve Hongcun – yüzeysel taşkın riski.
- Joseon Hanedanlığı’nın Güney Kore’deki Kraliyet Mezarları – yüzey su baskını riski.
- Sundarbans Milli Parkı, Hindistan – yüzeysel taşkın ve kuraklık riskleri.
- Ha Long Körfezi – Cat Ba Takımadaları, Vietnam – kıyı taşkını, tropikal siklon, aşırı sıcak günler, kuraklık, fırtına dalgası ve heyelan riskleri.
- Everglades Milli Parkı, ABD – kıyı taşkını, tropikal siklon, aşırı sıcak günler, kuraklık ve fırtına dalgası riskleri.
- Batı Norveç Fiyortları, Norveç – Geirangerfjord ve Nærøyfjord – kıyı taşkın riski.
- Çin Liangzhu Şehri Arkeolojik Kalıntıları – nehir taşkını ve kuraklık riskleri.
- Yin Xu, Çin – nehir taşkını, yüzey taşkını ve kuraklık riskleri.
- Vizcaya Köprüsü, İspanya – kıyı taşkın riski.
- New Lanark, İskoçya – heyelan riski.
- St Kilda, İskoçya – kıyı taşkın riski.
- Jongmyo Tapınağı, Güney Kore – yüzeysel sel ve kuraklık riskleri.
- Hindistan Goa’daki Kiliseler ve Manastırlar – yüzeysel sel ve kuraklık riskleri.
- İskoçya, Forth Köprüsü – kıyı taşkın riski.
- Zuojiang Huashan Kaya Sanatı Kültürel Manzarası, Çin – nehir taşkını, yüzey taşkını ve kuraklık riskleri.
- Sansa, Budist Dağ Manastırları, Güney Kore – nehir taşkını ve yüzey taşkını riskleri.
