Uyku ile bağışıklık sistemi arasında iki yönlü konuşma var
Bağışıklık sistemi, organ ve sistemlerimizi içeriden ve dışarıdan gelebilecek tehditlere karşı korur. İnsan yaşamının yaklaşık üçte birini geçirdiği uyku dönemi ile bağışıklık sisteminin birbirinden habersiz olması düşünülemez.
Tıp literatüründe bu ilişki ‘iki yönlü konuşma’ olarak tanımlanır. Yani uyku ile bağışıklık sistemi, birbiriyle karşılıklı olarak haberleşmekte, daha sağlıklı bir yaşam için mesajlaşmaktadır.
Enflamasyon ile seyreden lupus, romatizmal hastalıklar, kardiyovasküler hastalıklar, kanserler, nörodejeneratif hastalıklara bakıldığında, hepsinde az veya çok uyku düzensizliğinin görüldüğünü söyleyen Prof.Dr. Yaşar Küçükardalı “Bağışıklık sistemi doğal ve sonradan kazanılmış olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır.
Doğal bağışıklık sistemi organizmanın içinden ya da mikroorganizmalar, hastalanan hücreler, kanserleşme dönüşümünün başladığı hücreler gibi dışarıdan olan bir tehdit edici duruma karşı ilk olarak oluşan cevabı, koruma basamaklarını içerir.
Kazanılmış bağışıklık sistemi; mikroorganizma ile karşılaşan bağışıklık sistemi hücrelerinin oluşturdukları salgılarla infeksiyonu sınırlamaya çalışırken bir taraftan da o mikroba karşı koruyucu hafıza oluşturmasıdır.
Sonraki dönemlerde aynı mikroorganizma ile karşılaşıldığında, sanki aşılanmış gibi o mikroba karşı hemen saldırı yapmasıdır” dedi.
Uykusuz kalmak daha fazla acıktırıyor
Uyku azlığında, iştahsızlık hormonu olarak bilinen leptin’in azaldığını hatırlatan İç Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr. Yaşar Küçükardalı “Uykusuzlukla birlikte ghrelin denilen iştah hormonu artar. Bu durum yeme davranışı bozukluğuna, obeziteye ve dolaylı olarak bağışıklık düzensizliğine yol açmaktadır.
Yani uykusuzluk bağışıklık sistemini etkilemesinin yanında, kilo almaya da neden olmaktadır” dedi.
Hastalık döneminde neden daha fazla uyuyoruz?
Uzun süren uykusuzluk döneminin ardından sıklıkla enfeksiyonlara maruz kalındığının görüldüğünü hatırlatan Prof.Dr. Yaşar Küçükardalı, “Bir enfeksiyona maruz kaldığımızda enfeksiyonun olağan seyrinde kendimizi daha uykulu hissederiz.
Bu aslında koruyucu bir mekanizmadır. Bu ihtiyaca cevap vermek organizmanın yararınadır.
Böyle bir periyodun başlangıcında bağışıklık sistemi, oluşturduğu bazı salgılarla beynimize de sinyaller göndererek bizi daha hareketsiz bir döneme sevk eder.
Bütün metabolik ve kinetik faaliyetleri yavaşlatıp enerjisini mikroorganizmalar ile savaşta kullanmak ister.”
Vücuttaki sitokin fırtınası kalite uykuyu engelliyor
Uykusuzlukla birlikte gelişen enfeksiyonun, ilerlediği ya da şiddetli olduğu dönemlerde ise bir kısır döngünün ortaya çıkacağını söyleyen Prof.Dr. Yaşar Küçükardalı, “İstesek dahi sitokin fırtınası döneminde kaliteli bir uykudan bahsedemeyiz.
Uykusuzluğumuz uzadıkça dabağışıklık sistemi bundan olumsuz etkilenir; enfeksiyon süreci uzar. Sitokin artışının olduğu enflamatuar hastalıklarının tedavi edilmesiyle birlikte uyku kalitesinde de iyileşmeler olduğu gösterilmiştir” diye konuştu.
