Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçişteki bir köprü… Bu geçişle fiziksel, zihinsel ve duygusal bir dönüşümün de başlıyor. Ergenlik yaşı normalde kız çocuklarında 8-13, erkek çocuklarında ise 9-14 yaş arasında olsa da bazı çocuklarda ergenlik yaşı farklılık gösterebiliyor. Ergenliğin başlamasında ve ilerlemesinde çeşitli genetik, çevresel ve beslenme gibi değişkenler önemli bir rol oynadığını söyleyen Uzman Psikolog Reyyan Tekin, eğer ergenliğe ait belirtilerin kızlarda 8, erkeklerde ise 9 yaşından önce görülüyorsa çocuğun erken ergenliğe girdiğine dikkat çekiyor.
Erken ergenliğe ilişkin özellikle 8 yaşından önce tüylenme, göğüslerde büyüme ve ilk adet döngüsünün yaşanması gibi durumların aile tarafından gözlemlenmesinin önemli olduğunu belirten Uzman Psikolog Reyyan Tekin, bu durumda bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurulmasını öneriyor. Son yıllarda dünyada ve ülkemizde erken ergenlik vakaları arttığını anlatan Uzman Psikolog Tekin, tam olarak nedeni bilinmeyen erken ergenliğin kız çocuklarını, erkeklere oranla daha çok etkilediğine yönünde çalışmalar bulunduğunu söylüyor.
Pandemi döneminde erken ergenlik vakaları arttı
Uzman Psikolog Reyyan Tekin şöyle devam ediyor: “Yapılan çeşitli çalışmalar incelendiğinde ise içerisinde birçok katkı maddesinin bulunduğu hazır gıdaların tüketiminin artması, fiziksel aktivitenin azalması ile vücut kitle indeksinin artışı gibi koşulların erken ergenliği başlattığına yönelik çalışmalar bulunuyor. Ayrıca kronik stres altında büyüyen çocuklarda, beslenme ve ekran süresi gibi nedenlerin erken ergenliğe etkisinin olduğunu doğrulayan çalışmalar da mevcut. Covid-19 pandemisiyle uygulanan kısıtlamalar dünyada ruh sağlığını önemli ölçüde etkileyen sosyal izolasyona sebep oldu. Fiziksel aktivitesinin neredeyse durma noktasına gelmesi, uyku düzeninin bozulup ekran karşısında kontrolsüzce tüketilen kilo aldırıcı gıdaların artması, vücut yağ dokusunun artmasıyla ergenliği uyaran hormonların salgılanması pandemi döneminde artan erken ergenlik vakalarının önemli sebepleri arasında gösteriliyor.”
Erken ergenliğe giren çocuk düşük benlik saygısı geliştirebilir
Tekin, ergenliğe duygusal ve bilişsel olarak hazır olmayan çocuğun yaşıtlarından farklı olma duygusundan dolayı düşük benlik saygısı geliştirebileceğinin altını çiziyor. Çocuğun bedensel, duygusal, bilişsel olarak sağlığının ön koşullarından birinin de anne babanın iyi oluşuyla ilişkili olduğunu hatırlatıp ebeveynlere şu önerilerde bulunuyor:
“Ebeveynler bu alanda oluşacak ihtiyaçlarını göz ardı etmeden kendileri ya da çocukları için bir uzmana danışmaktan çekinmemeliler. Çocukların harekete ihtiyaçlarının olduğu bu gelişimsel dönemde ekran süresindeki artış, hareketsiz kalan çocukların vücut kitle indeksinin artması neden oluyor. Fakat çocuğa ekran konusunda kısıtlama yapmadan önce ebeveynlerin ekran süresi konusunda çocuklarına rol model olmaları önemli. Çünkü çocuklar yetişkinlerin sözlerini değil onlardan gördüklerini taklit ederek davranışlarına yansıtır. Örneğin yemek yerken telefonuyla ilgilenen ebeveynin, ders çalışırken telefonuyla ilgilenen çocuğuna öğüt vermesinin çocuk için pek bir anlamı olmaz. Birlikte sağlıklı atıştırmalıklar hazırlamak, planlan aktivitelerin özellikle hareket içermesi ve ailecek yapılmasına önem vermek bedensel ve zihinsel sağlığın yanında aile içi etkileşimin artmasına da katkı sağlayabilir. Kademeli normalleşmenin yanında önümüzdeki günlerde yaz tatiline girecek olan çocuklar özellikle doğada akranlarıyla fiziksel gelişmelerine uygun hareket içerisinde bulunmalarına katkı sağlayacak aktivite ve oyunları tercih edebilirler.”
