Kök hücre nedir, ne işe yarar?
Kök hücreler, insan vücudunda tüm dokularda bulunan ana hücrelerdir. Özellikle var olan diğer tüm hücrelere dönüşme potansiyeli olan bu hücreler, anne karnındaki ilk gelişim aşamasında ve yetişkin kök hücre şeklinde vücudun bazı bölgelerinde daha yoğun bulunur.
Doku hasarı meydana geldiğinde bu hücreler aktif hale gelerek hasarlı dokunun tamiri için ihtiyaç duyulan büyüme faktörünün salınımını sağlar.
Diğer taraftan kök hücreler iyileşme için gerek duyulan doku özelliğindeki hücrelere dönüşerek iyileşme ve tamir aşamasında görev yapar.
Kök hücre tedavisi ne zaman uygulanır?
Kök hücre tedavisi; cerrahi için henüz erken dönemde olan ya da ameliyat olmak istemeyen hastalarda, kıkırdak hasarının ilerlemesini durdurmak ve iyileşmesine destek olmak amacıyla kullanılır.
Kıkırdak yaralanmasına maruz kalmış diz, kalça ve omuz gibi eklemlerde kök hücre uygulanır. Kullanım alanı açısından önemli özellikleri olan bu uygulamada, yaş, cinsiyet gibi faktörler ve hastalığın düzeyi çok önemlidir.
Kök hücre, eklem kıkırdak kapasitesinin tamamına yakın kayıplarında uygulanabilecek bir işlem değildir. Uygun hasta seçimi çok önemlidir.
Kök hücre tedavisinde hücreler nereden elde edilir?
Genellikle kas iskelet sistemi hastalıklarında uygulanmakta olan kök hücre tedavisinde hücreler çoğunlukla kemik iliğinden elde edilir. Ancak kemik iliği kaynaklı hücrenin çoğaltılması yöntemi özel bir donanım gerektirir.
kök hücre tedavisi nasıl uygulanır?
Alınan doku örneği, hücre kültüründe üretilerek kök hücreler çoğaltılabilir veya özel santrifüj sistemleri kullanılarak kök hücreler konsantre edilebilir.
Hücre kültürü işlemlerinin, hastalık taşınmasını engellemek ve istenmeyen hücrelerin nakledilmesini önlemek için özel laboratuvar koşullarında yapılması gereklidir. Çoğaltılan hücreler daha sonra hastalıklı alanlara ekilerek burada tedavi sağlanır.
Tek seansta da tedavi mümkün oluyor
Daha pratik ve tek seansta uygulanan diğer bir yöntem ise yağ dokusundan elde edilen materyal içerisindeki kök hücrelerin santrifüjlerle yoğunlaştırılarak aynı seans da eklem içerisine enjeksiyonu şeklindedir.
Bu yöntemde de hücrelerin kendisinin hasarlı bölgeye ulaşması beklenir. Bu nedenle hasarlı alanın özelliği, büyüklüğü ve yapısı bu iki yöntemden hangisinin yapılması gerektiğini gösterir.
Kıkırdak hasarının özellikleri iyi değerlendirilmeden yapılacak uygulamalar yetersiz kalabilir.
Kök hücre tedavisi genetik yapıyı değiştirir mi?
Kök hücre tedavisi ile oluşturulan kıkırdak yapısı orijinal yapıya benzemez ancak iyi kalitede bir iyileşme elde edilir.
Kök hücreler, kişinin genetik yapısında herhangi bir değişiklik yaratmaz ve gen tedavisi olarak kabul edilmez.
Kök hücre tedavisinin bilinen çok riski yoktur. Kök hücreler her türlü hücreye dönüşme potansiyeline sahiptir. Bu özellik nedeniyle bazen kök hücreler kıkırdaktan başka kemik benzeri bir dokuya da dönüşebilmektedir.
Eklem içinde bazen yüzeyde kabartıya yol açtığı ve ikincil bir cerrahi tıraşlama gerektirdiği durumlar yaşanabilir. Bu işlemin kök hücre tedavileri konusunda deneyimli ekipler ve tam donanımlı merkezlerde yapılması çok önemlidir.
