Maymun Çiçeği (Mpox) hastalığı, dünya genelinde hızla yayılan bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Şu ana kadar 13’ü Afrika’da olmak üzere toplamda 16 ülkede Maymun Çiçeği virüsü tespit edilmiştir. Afrika’daki 13 ülkede vaka sayısı 17,541’e ulaşırken, hastalığın neden olduğu ölümlerin sayısı ise 517 olarak kaydedilmiştir.
SAĞLIK BAKANLIĞI’NDAN AÇIKLAMALAR
Bu gelişmeler ışığında, Sağlık Bakanlığı, toplumun en çok merak ettiği konuları belirleyerek ‘sık sorulan sorular’ başlığı altında bir rehber hazırlamıştır. 11 sorudan oluşan bu rehber, Maymun Çiçeği ile ilgili bilgileri kapsamlı bir şekilde sunmaktadır. İşte o sorular ve cevapları:
1) Maymun çiçeği nedir?
Maymun çiçeği, klinik olarak daha hafif semptomlar göstermesine rağmen, geçmişte çiçek hastalığında görülen belirtilere benzer özellikler taşıyan, nadiren ölümcül olabilen viral bir zoonoz hastalıktır. Bu virüs, hayvanlardan insanlara bulaşabilmekte ve insandan insana da geçiş göstermektedir. 1980 yılında çiçek hastalığının tamamen yok edilmesinin ardından, çiçek aşısının uygulanmasının durdurulmasıyla birlikte, maymun çiçeği hastalığı nadir de olsa özellikle Orta ve Batı Afrika’da görülmeye başlanmıştır.
2) Maymun çiçeği için ne zaman test yaptırılmalıdır?
Maymun çiçeği belirtileri taşıdığını düşünen veya hastalığı olan biriyle yakın temas etmiş olan bireylerin, bir sağlık kuruluşuna başvurarak test yaptırma gerekliliğini değerlendirmeleri önemlidir. Doktor, test yapılmasının gerekip gerekmediğine karar verecek ve uygun örnekleri alarak test için laboratuvara gönderecektir.
3) Maymun çiçeği belirtileri nelerdir?
Ateş, baş ağrısı, kas ve sırt ağrıları, büyümüş lenf nodları, solunum sistemi semptomları (boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı veya öksürük) ve hastalığa özgü karakteristik cilt döküntüleri şeklinde kendini gösterebilir.
4) Belirtilerim varsa ne yapmalıyım?
Yeni veya açıklanamayan bir cilt döküntüsü veya diğer Maymun Çiçeği belirtilerini fark ettiğinizde, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Sağlık kuruluşuna gitmeden önce, başkalarıyla yakın temastan (cinsel temas dahil) kaçınmanız önemlidir. Test sonuçlarınızı beklerken, evcil hayvanlar veya diğer hayvanlarla yakın temastan da uzak durmalısınız. Test sonucunuz pozitif çıkarsa, cilt döküntüleriniz tamamen iyileşene kadar kendinizi izole etmeli ve diğer önlemlere devam etmelisiniz. Ateş, boğaz ağrısı veya burun tıkanıklığı gibi belirtileriniz varsa, dışarı çıkarken yalnızca acil durumlar için ve sağlık hizmeti almak amacıyla dışarı çıkmalı, toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçınmalısınız. İzolasyondan çıkmanız gerekiyorsa, cilt döküntülerinizi kapatmalı ve yüzünüze iyi oturan bir maske takmalısınız.
5) Maymun çiçeği nasıl bulaşır?
Maymun çiçeği, cilt döküntüsü, kabuklar veya vücut sıvılarıyla doğrudan temas yoluyla kişiden kişiye bulaşabilir. Ayrıca uzun süreli, yakın temas veya cinsel temas (öpmek, sarılmak veya cinsel ilişki gibi) sırasında da yayılabilir. Belirtiler başladıktan sonra, cilt döküntüsü tamamen iyileşene kadar ve iyileşmiş temiz cilt görünümü oluşana dek virüs bulaşmaya devam edebilir. Bazı hastalar, belirtiler başlamadan 1 ile 4 gün önce virüsü bulaştırabilir. Ancak, belirti göstermeyen kişilerin virüsü bulaştırdığına dair bir kanıt bulunmamaktadır.
6) Maymun çiçeği cinsel yolla bulaşan bir hastalık mıdır?
Maymun çiçeği, cinsel yolla bulaşabilen bir hastalık olarak kabul edilebilir. Cinsel ilişki, maymun çiçeğinin bulaşma yollarından yalnızca biridir. Geçmişte, maymun çiçeği salgınları enfekte hayvanlarla ve hayvan ürünleriyle doğrudan temas sonucu ortaya çıkarken, kişiden kişiye bulaşma oranı sınırlıydı. Günümüzdeki salgında, virüs esas olarak yakın temas yoluyla yayılmaktadır. Cinsel temas sırasında lezyonlarla veya solunum sekresyonlarıyla yakın temas da bulaşma riskini artırmaktadır. Bununla birlikte, cinsel ilişki olmaksızın, maymun çiçeği olan biriyle yakın ve uzun süreli cilt teması da virüsün bulaşmasına neden olabilir.
7) Maymun çiçeği nasıl önlenebilir?
Maymun çiçeği olduğundan şüphelenilen bir cilt döküntüsüne sahip kişilerle yakın cilt temasından kaçınılmalıdır. Ayrıca, maymun çiçeği hastasının kullandığı eşyalarla temastan da uzak durulması büyük önem taşır. El hijyenine dikkat edilmesi; ellerin sık sık sabun ve su ile yıkanması veya alkol bazlı el antiseptiği kullanılması gerekmektedir. Özellikle yemek yemeden, yüzünüze dokunmadan önce ve tuvalet kullanıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır.
8) Kalabalık etkinliklere gitmek konusunda endişelenmeli miyim?
Maymun çiçeği olan bir kişiyle yakın cilt teması veya temas halinde bulunulduğunda bulaşma riski vardır. İlk bulgular, insanların yakın, sürekli cilt teması yaşadığı etkinliklerde Maymun Çiçeği vakalarının arttığını göstermektedir. Eğer bir etkinliğe katılmayı düşünüyorsanız, ne kadar yakın, kişisel ve cilt teması yaşanacağını dikkatlice değerlendirmelisiniz.
9) Maymun çiçeği için hangi tedaviler mevcuttur?
Maymun çiçeği için özel olarak geliştirilmiş bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, virüsler arasındaki genetik benzerlikler nedeniyle, çiçek hastalığını tedavi etmek için kullanılan antiviral ilaçların maymun çiçeği tedavisinde kullanılabileceği düşünülse de, etkinliği tam olarak kanıtlanmamıştır.
10) Evcil hayvanıma maymun çiçeği bulaşabilir mi?
Maymun çiçeği zoonotik bir hastalık olduğundan, yani hayvanlar ve insanlar arasında bulaşabilen bir hastalık olmasına rağmen, şu anda evcil hayvanların bu virüs için yüksek risk taşıdığına dair bir kanıt yoktur.
11) Maymun çiçeği su yoluyla havuzdan, sıcak küvetten veya su parkından bulaşabilir mi?
Maymun çiçeğinin havuzdan, sıcak küvetten veya su parkındaki sulardan bulaşabileceğine dair net bir bağlantı gösteren bir araştırma bulunmamaktadır. Ancak, virüsün insandan insana yakın temas ve cilt teması yoluyla bulaşması mümkündür. Maymun çiçeği hastasının havlusu, yüzme tahtası, havuz oyuncakları veya giysileri gibi eşyalarının bir başkası tarafından kullanılması, sağlıklı kişilere hastalığın bulaşmasına yol açabilir. Eğlence amaçlı su mekanlarında dezenfeksiyonun yapılması ve havuzların uygun şekilde klorlanması, bulaşma riskini azaltacaktır.
Haber Kaynağı: Demirören Haber Ajansı (DHA)
