Çin’in Ay Keşif Aracı Çang’ı-5’ten Yeni Kabuk Oluşum Bilgileri
Çin’in Ay’a gönderdiği Çang’ı-5 keşif aracı, Ay yüzeyinden topladığı toprak örneklerini inceleyen bilim insanlarına önemli bilgiler sağladı. Elde edilen bulgular, Ay kabuğunun oluşum süreci hakkında yeni bir anlayış geliştirilmesine olanak tanıdı. Araştırmacılar, geleneksel iki safhalı Ay kabuğu oluşum teorisinin ötesinde, bu sürecin halen devam ettiğine dair kanıtlar sundular. Bu yeni erken kabuk oluşum teorisi, Ay anortozitinin ve magnezyum-demir içerikli kayaların ana kaynağı olan magmanın aynı anda oluştuğunu göstermektedir.
Ay Kabuk Oluşumu Süreklilik Gösteriyor
Çang’ı-5’in topladığı örnekler üzerinden yapılan jeokimyasal ve termodinamik hesaplamalar, Ay kabuğunun ana magmasının Ay’ın üst mantosundan geldiğini ortaya koydu. Bu bulgular, erken kabuk oluşumunun bir süreklilik içinde geliştiğini gösteriyor. Araştırmacılar, magma okyanusunun soğuma süreci sırasında yer çekimsel dengesizliklerin, üst mantoda küçük ölçekli altüst hareketlere yol açtığını ve sonraki büyük ölçekli manto hareketlerinin, basınç azalmasına neden olarak alt mantonun erimesini sağladığını belirttiler.
Bu araştırmanın sonuçlarına göre, yerel küçük ölçekli üst manto erimesinin, Ay’ın ilkel kabuk oluşumu ile kabuğun ikincil tekrar oluşumu sırasında önemli bir rol oynadığı vurgulanmaktadır. Klasik magma okyanusu modeli, Ay’ın ilkel kabuğunun ilk aşamada plajiyoklaz mineralinin yüzerek bir araya gelmesi sonucu oluştuğunu, ikinci aşamada ise mantonun ters dönmesi ve erimesi ile magnezyum-demir içerikli kayaların meydana geldiğini öne sürmektedir.
- Ay anortoziti esas olarak plajiyoklazdan oluşur ve bu mineralin araştırmaları, ilkel ve ikincil Ay kabuğu oluşumunun neredeyse aynı dönemde gerçekleştiğini göstermektedir.
- Bu durum, ilkel ve ikincil kabuk oluşumlarının devam eden bir süreç olabileceği anlamına gelmektedir.
- Ancak bu süreçleri destekleyen mekanizmaların henüz tam olarak anlaşılmadığı ifade edilmektedir.
