Besin alerjisinde şikayetler, bağışıklık sistemimizin besinlerdeki proteini “tehlike” olarak algılayıp anormal tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Besin alerjisi sıklıkla bebeklik ve çocukluk çağında görülmekle birlikte erişkin dönemde de ortaya çıkabilir. Besin alerjisi görülme sıklığı tüm dünyada artmaktadır ve bir halk sağlığı sorunu olarak görülmektedir. Araştırmaların sonucuna göre besin alerjisi erişkinlerde yüzde 3, çocuklarda yüzde 6 sıklıkta görülmektedir. 170 kadar besinin alerjiye neden olduğu bilinir. Türkiye’de besin alerjisine en sık neden olan besinlerin başında inek sütü, yumurta, fındık, ceviz gibi kuru yemişler, yer fıstığı, soya, buğday, balık, kabuklu deniz ürünleri ve daha nadir olarak da mercimek, susam, kırmızı et gelir.
Besin alerjileri nasıl belirti verir?
Besin alerjileri iki şekilde bulgu verir. Daha sık görülen “erken tip besin alerji”sinde şikayetler besin tüketildikten sonra ilk iki saatte ortaya çıkar ve ciltte yaygın kaşıntı, kızarıklık, dil ve dudakda şişme, ses kısıklığı, nefes darlığı, öksürük, morarma, bulantı, kusma, tansiyon düşüklüğü ve bayılma gibi şikayetlere neden olur. Besin alerjilerin de görülen en ciddi reaksiyon ise ölümcül olabilen “alerjik şok” tablosudur. Besin alerjilerinde görülen ikinci tablo ise “geç tip besin alerjisi”dir. Geç tip besin alerjisinde sıklıkla gördüğümüz şikayetler özellikle 6 ay altı anne sütü ile beslenen bebeklerde görülen kanlı, mukuslu sümüksü ve yeşil renkli dışkılama, şiddetli gaz sancıları, makat çevresinde kızarıklığın yanı sıra kol içleri, diz arkaları, yanaklar, kulak arkaları, boyun ve göğüs ön yüzünde ortaya çıkan kaşıntılı, kuru, kızarıklıklar ile giden alerjik egzema ve tedaviye yanıt vermeyen reflüdür.
Besin alerjisi nasıl teşhis edilir?
Besin alerjisi tanısını koymada hastanın şikayetlerinin öyküsü en önemli basamaktır. Öyküden sonra ciltten ve kandan bakılan alerji testleri ve “besin karşılaşma testleri” tanıda kullanılan yöntemlerdir. Ciltten yapılan alerji testleri ve besin karşılaşma testleri alerjik şoka neden olabildiğinden riskli işlemler olup alerji uzmanları tarafından yapılması gereken testlerdir.
Hastanın alerjik olduğu besinlerden kaçınması alerjik reaksiyonları önlemenin ve tedavinin tek yoludur. Besin alerjisi olan hastalarda ortaya çıkan hafif reaksiyonlarda alerji şurupları, alerjik şok gibi ağır reaksiyonlarda adrenalin iğneleri kullanılmalıdır.
Alerji yaşam boyu devam eder mi?
Bazı besinlere karşı gelişen alerjiler zaman içerisinde düzelme eğilimindedir. İnek sütü, yumurta gibi besinlere bağlı alerjiler yaşa bağlı olarak geçebilir. Yer fıstığı, balık, kabuklu deniz ürünleri ve kuru yemiş alerjiler çok uzun yıllar hatta yaşam boyu devam edebilir.
