Anneden gelen yumurta ile babadan gelen spermin döllenmesi sonucu oluşan ilk hücre taslağının ve bundan oluşacak gebelik kesesinin rahim dışındaki bir anatomik bölgede gelişim göstermesi olayına dış gebelik veya ektopik gebelik adı verilir.
Bu anlamda sağlıklı bir bireyde rahim içerisine tutunarak gelişim göstermesi beklenen gebelik kesesi, rahim tüpleri, yumurtalık veya karın içi boşluk gibi anatomik bölgelere tutunarak gelişimini burada sürdürmeye başlar. Bu dokular arasında, dış gebelikler yüzde 95 oranında rahim tüplerinde gelişir.
Dış gebelik; adetin kesilmesi, meme hassasiyeti, bulantı-kusma, ataklar şeklinde şiddetli karın ağrısı, hafif veya şiddetli vajinal kanama, halsizlik-yorgunluk gibi belirtiler ile ortaya çıkıyor.
Sigara kullanan kadınlarda dış gebelik riski daha yüksek
Dış gebelik, kadının doğurganlık çağı boyunca tüm gebeliklerinde görülebilir. Bu anlamda ilk gebelik dış gebelik olarak gerçekleşebileceği gibi, normal geçirilen gebeliklerin ardından da dış gebelik meydana gelebilir. Bununla birlikte, dış gebelik geçiren kadınların sonraki hamileliklerinde dış gebelik meydana gelme ihtimali, diğer kadınlara göre artar.
35 yaş üstü, pelvis veya rahim tüpü cerrahisi geçiren kişiler, daha önce dış gebelik geçirme öyküsü, cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü, kısırlık tedavisi veya tüp bebek tedavisi uygulanan kişiler, sigara kullanımı, pelvik inflamatuvar hastalık (PID) geçirme öyküsü, rahim içi araç kullanımı gibi özelliklere sahip kadınlarda dış gebelik riski daha yüksektir.
Dış gebelik tedavisi sonrası sağlam yumurtalık ve rahim tüpüne sahip kadınlar, tekrar hamile kalabilir. Burada önemli olan nokta, bu kadınların toplumdaki diğer sağlıklı bireylere göre dış gebelik geçirme riski daha yüksek oluşudur. Ancak bu riskle beraber, dış gebelik geçiren kişiler de sağlıklı ve normal bir şekilde gebe kalabilirler.
Hastanın dış gebelik sonrası fonksiyonel bir rahim tüpünün olmaması durumunda dahi intrauterin inseminasyon (IUI) gibi ek yöntemlerle gebelik sağlanabilir.
Tedavi sonrası diğer yumurtalık ve rahim tüpüyle gebe kalınabiliyor
Döllenmiş yumurta, anatomik açıdan uygun değilse rahim dışında hayatta kalma ihtimali oldukça düşüktür. Çok nadir doğumu gerçekleştirilebilmiş dış gebelik olguları mevcut olsa da dış gebelik durumunda sıklıkla annede hayatı tehdit eden ciddi kanama ve farklı sağlık problemleri meydana gelir. Tüm bu nedenlerle, dış gebelik tespit edilen kişilerde gebelik başarısız olacağı ve annenin hayatını tehdit edeceği için gebelik sonlandırılır.
Dış gebelik kesesinin yeri görüntüleme yöntemleriyle tespit edildikten sonra tedavi yöntemi planlanır. Hastanın durumuna göre ilaç tedavisi veya cerrahi operasyon yöntemine başvurulur. Eğer annenin rahim tüpleri veya diğer dokularında yırtılma veya kanama gibi bir durum söz konusu değilse, hekim ilaç tedavisine başvurur.
İlaç damardan verilerek gebelik kesesinin gelişimi durdurulur ve dış gebelik sonlandırılır. Annenin anatomik yapılarında tahribat ve ciddi kanama durumlarında, dış gebelik cerrahi yöntemle sonlandırılır. Kapalı ameliyat (laparoskopi) yöntemiyle dış gebelik kesesi çıkarılır, hasarlı dokuların mümkünse tamiri yapılabilir veya ciddi kanamaların önlenmesi için bu dokular da uzaklaştırılır.
Eğer kanama hayatı tehdit edecek şekilde şiddetliyse, ameliyatın açık yöntemle yapılmasına karar verilebilir. Dış gebeliğin sıklıkla tek rahim tüpünde meydana gelir. Tedavi sonrası diğer yumurtalık ve rahim tüpü sayesinde hasta yeniden gebe kalabilir.
